یادداشت وارده؛
طمع قدرت یا شیفته خدمت؟
در این روزها با توجه به نزدیکی به انتخابات مهم مجلس شورای اسلامی، شناخت مولفه‌ها و شاخصهای نماینده اصلح از اساسی‌ترین امور برای رای دهندگان است. اهمیت مضاعف انتخابات اخیر به دلیل اهمیت و نقش محوری مجلس در امور کشور است. در راس امور بودن مجلس به دلیل کارویژه‌های بنیادین آن یعنی مقوله تقنین و نظارت است .
مهدی امینیان
در طول تاریخ بشریت همواره شاهد کمال طلبی انسان در جملگی حاجات و نیازهای وی و در جمیع ابعاد و زوایای اخلاقیاش بودهایم. ازجمله این ابعاد میتوان به وجه قدرت طلبی آدمی اشاره نمود. اقتدار و حاکمیت، همواره مورد خواست بشریت بوده و از مصادیق بارز آن درعصر حاضر، حضور افراد، گروهها و احزاب سیاسی برای شرکت در انتخاباتهای گوناگون و اخذ کرسیهای قدرت در نظامهای حاکمه میباشد. لیبرال دموکراسی غرب، مدعی است که یگانه تئوری است که در بستر اجرای آن، حاکمیت مردم تحقق یافته و تنها به‌واسطه اجرای آموزههای مکتب لیبرالیسم است که بشریت به اعلی درجه آزادی و عدالت ممکنه در این جهان نایل گشته و لیبرالیسم، پایان تاریخ و ختم تئوریهای حاکمیتی است.
پارادوکسهای آشکار در این تئوری بشر ساز، به راحتی مدعای مدعیان آن‌را به زیر سئوال برده و آن‌را مردود اعلام میدارد چراکه لیبرالیسم در پی آزادی است و حال آنکه لازمه اجرای آن، همانا نقض حق آزادی بسیاری از اقشار جامعه میباشد. لیبرالیسم در پی عدالت است، حال آنکه نظام سرمایه داری - کاپیتالیستی غرب زمینه ساز و علت تامه برقراری ظلم سیاسی و فرهنگی و در دنباله آنها ظلم اقتصادی فاحش نسبت به آحاد مردم در طبقات گوناگون اجتماعی است. لیبرالیسم در پی حاکمیت مردم بر مردم است و حال آنکه مکانیسم حاکم بر آن منجر به بازتولید استبداد مدرن بر جامعه و مردم میگردد.
از دیدگاه مردمسالاری دینی، از جمله مولفه‌ها و لوازم بنیادین و کلیدی حاکمیت بر جامعه و تحقق عدالت و آزادی، همانا مقوله «خدمت» و نگرش خدمتگزارانه کارگزاران و حاکمان به عنصر قدرت است. تئوری مردمسالاری دینی که منبعث از ایدئولوژی اسلام و تئوری حاکمیتی آن است، قدرت را فرصتی طلایی برای کارگزاران و حاکمان جهت رشد ملکات انسانی و تعالی و کمال ایشان به‌واسطه خدمتگزاری به خلق الله معرفی نموده و استفاده صحیح از حاکمیت را زمینه و مقدمه اصلاح امور خلق و پیشرفت و کمال عامه مردم قرار داده است.
در این روزها با توجه به نزدیکی به انتخابات مهم مجلس شورای اسلامی، شناخت مولفه‌ها و شاخصهای نماینده اصلح از اساسی‌ترین امور برای رای دهندگان است. اهمیت مضاعف انتخابات اخیر به دلیل اهمیت و نقش محوری مجلس در امور کشور است. در راس امور بودن مجلس به دلیل کارویژه‌های بنیادین آن یعنی مقوله تقنین و نظارت است .
حضرت امیرالمومنین(ع) در آموزههای الهی خویش خواستار آن میگردد که همگان حکومت و زعامت را به عنوان یک پست و مقام دنیوی که اشباع کننده حس جاه طلبی بشر بوده و به عنوان هدف و ایدهآل زندگی، سخت تحقیر نمایند و آن‌را مانند سایر مظاهر مادی دنیا از استخوان خوکی که در دست انسان خورهداری باشد، [و یا از کفش پینه خورده یا آب بینی گوسفند]، بیمقدارتر شمرند. اما همین حکومت و زعامت را برای اجرای عدالت و احقاق حق و خدمت به ابنای بشر، بسیار مقدس و مغتنم شمرند. (شهید مطهری، سیری در نهج البلاغه، نشر صدرا، ص 106-105)
حضرت امیر(ع) حکومت را ابزاری برای ریاست و سیادت دنیایی و ارضای غرایز نفسانی و برتری طلبی و انتقام از دشمنان و رقیبان نمیداند که اگر چنین استفاده ای از حکومت گردد، امری مضر و قبیح و در تضاد کامل با کمال و سعادت بشری است. حضرتشان ارزش و اعتبار حاکمیت را مبتنی بر توانمند شدن حاکم بر احقاق حق و دفع باطل از سر مخلوقات الهی و برقراری عدالت و تامین حوایج مشروع و معقول مردمان میدانند.
از نگاه حضرت امیرالمومنین(ع)، مهمترین علت پذیرش حکومت، عهد و پیمانی است که خداوند از دانایان و دانشمندان گرفته است که در برابر سیلی ظالم و گرسنگی مظلوم، ساکت ننشینند و در دفاع از مظلوم و ستمدیده تلاش کنند. فلذا برداشتن شکاف طبقاتی و فقر از جامعه، رسیدگی به ثروتهای بادآورده و ایجاد نظام سالم اقتصادی از وظایف مهم حاکمان میباشد.
حضرت خطاب به فرماندار خاطی آذربایجان عنوان میدارند: « همانا پست فرمانداری برای تو وسیله آب و نان نبوده بلکه امانتی در گردن تو است.... تو حق نداری نسبت به رعیت استبداد ورزی و بدون دستور به کار مهمی اقدام نمایی». (نامه 51)
حضرتشان در بیان دستور العمل اخلاقی کارگزاری اسلامی برای مالک اشتر و بیان ضرورت مردم گرایی و حق گرایی عنوان داشتهاند: «مبادا چونان حیوان شکاری باشی که خوردن مردم را غنیمت دانی... به مردم نگو که به من فرمان دادند و من نیز فرمان میدهم پس باید اطاعت شود، که این‌گونه خود بزرگ بینی، دل را فاسد، دین را پژمرده و موجب زوال نعمتهاست ... دوست داشتنی چیزها نزد تو، در حق میانهترین و در عدل فراگیرترین و در جلب خوشنودی مردم گستردهترین باشد که همانا خشم عمومی مردم خشنودی خواص را از بین میبرد، اما خشم خواص را خوشنودی همگان بیاثر میکند». (نامه 53)
ایران عزیز، علی الخصوص در برهههای تاریخی قبل از انقلاب اسلامی، شاهد حضور افرادی در عرصه کارگزاری و مدیریت کشور بوده و هست که تمام وجهه همت خود را کسب قدرت برای پیشبرد اهداف و مشتهیئت فردی یا گروهی و حزبی خویش قرار دادهاند. قصه غمبار خیانتهای متعدد سران حکومت در نظامات گذشته ایران، لکه ننگی بر تارک تاریخ ایران عزیز است که همواره به تلخی تمام از آن یاد می‌شود. اما وجود چنین نگرشی در عصر انقلاب اسلامی و انتخاب و گسیل برخی افراد قدرت طلب و سلطه گرا توسط مردم و تکیه چنین افرادی بر مساند و کرسیهای اجرایی و تقنینی، به هیچ عنوان قابل دفاع نبوده و خسارات آن برای نظام اسلامی و مردم، قابل احصاء و مدیریت نبوده و کشور را با چالشهای مقطعی و سطحی یا عمیق و طولانی مواجه مینماید. در سی و سه سال اخیر حضور برخی افراد اقتدارگرا و انحصارطلب و غیر معتقد به آرمانهای انقلاب اسلامی در بدنه اجرایی و تقنینی کشور، خسارات عدیده فرهنگی، اقتصادی و سیاسی را بر کشور تحمیل نموده است. لذا با توجه بدین امر، شایسته است مردم با دقت و وسواس وافر، کاندیداهای انتخاباتی را بررسی نموده و افراد اصلح را به مجلس و دولت گسیل نمایند.
تئوری خدمت در منظر امام و رهبری
1- «حکومت اسلامى، حکومت خدمت است. پیغمبر اکرم(ص) خدمتگزار مردم بود با اینکه مقامش آن بود ولى خدمتگزار بود».(صحیفه امام، ج13، ص: 384)
2- «ملتفت باشید که شمایى که الآن به حکومت رسیدهاید، [این] حکومت نیست، خدمتگزار هستید. اسلام حکومت به آن معنا ندارد. اسلام خدمتگزار دارد. ... شما خودتان را حاکم مردم ندانید، شما خودتان را خدمتگزار مردم بدانید. این پیش خدا ثوابش بیشتر از این است که خودتان را [رئیس] حکومت بدانید. حکومت هم همان خدمتگزار [ى] است». (صحیفه امام، ج13، ص: 203)
3- «مردم دیندار، آدم خدمتگزار به دین مىخواهند؛ هر کس برجسته‌تر شد، او را دوست مىدارند. علاقه مردم به ما براى دین است. این ابراز علاقه، براى اظهار علاقه به دین است».(صحیفه امام، ج1، ص: 275)
4- «من خدمتگزار همه شماها هستم».( صحیفه امام، ج6، ص: 166) «من خدمتگزار ملت ایران هستم. من خدمتگزار جوانان ایران هستم، من خدمتگزار بانوان ایران هستم، من خدمتگزار اهالی محترم قم هستم. من از حالا تا این چند روزی که عمر دارم در خدمت شما هستم». (صحیفه امام، ج6، ص: 364)
5- «اگر به من خدمتگزار بگویند، بهتر از این است که رهبر».( صحیفه امام، ج12، ص: 456)
6- «شما میدانید که در جمهوری اسلامی، مقامات آن معنا که در سابق داشت از دست داده. نه رئیس جمهورش و نه نخست وزیرش و نه سایر وزرایش این طور نیست که خیال بکنند، خودشان خیال بکنند که ما یک مقام بالایی، والا مقام هستیم و ما
7- «حضرت اشرف» هستیم و نمیدانم کذا. این جور نیست. آنها میبینند که ارزششان در بین جامعه، در همه جا این است که خدمت بکنند، خدمتگزار باشند، نه ارزش به این است که به مردم حکومت کنند.(صحیفه امام، ج16، ص: 445)
8- «مملکت ما احتیاج به خدمتگزار دارد؛ احتیاج دارد که اشخاص فهیم، اشخاص فعال در این کشور خدمت بکنند. و ما مورد هجوم همه کسانی که بدخواه اسلام هستند، هستیم. بنا بر این، باید افرادی باشند که برای اسلام خدمت می‌کنند، نه افرادی باشند که برای من خدمت می‌کنند». (صحیفه امام، ج19، ص: 367)
9- «ما باید واقعاً خدمتگزار باشیم و هر چه خدمت بکنیم باز کم است. ما که شکر خدا را نمیتوانیم بجا بیاوریم، ...لکن شکر این ملت قهرمان و مظلوم همان شکر خداست. کسی که شکر اینها را به جا نیاورد، شکر خدا را به جا نیاورده است، برای اینکه اینها بندگان خدا هستند، ... شکر این است که ما به آنها خدمت بکنیم، هر کس در هر مقامی که هست خدمت بکند».(صحیفه امام، ج20، ص: 126)
10- «باید تمام اموری که انجام میدهید متوجه باشید که در محضر خداست و مسئولیت شما دارید. مسئولیت اینجا هم دارند، لکن آن مهمش مسئولیت الهی است... [مسئولین] باید توجه داشته باشند که همه خدمتگزار این مردم هستند، همه اجیر این مردم هستند، اجرت از اینها دارند میگیرند برای خدمت.(صحیفه امام، ج16، ص: 412)
11- رهبری معظم: «کسانی که برای انتخابات خود را نامزد می‌کنند، بدانند که انتخابات یک وسیلهای است برای بالا بردن توان کشور، برای آبرومند کردن ملت؛ انتخابات فقط ابزاری برای قدرتطلبی نیست».
مجلس باید خادم باشد
1- «ما نمیخواهیم یک مجلس اعیان درست کنیم. ... ما میخواهیم اعیان را از بین ببریم، آدمشان کنیم آنها را. آن اعیانی که در مجلس سنا نشستند و آن قدر خیانت به مملکت ما کردند، آن مجلس را ما اصلًا بستیم درش را. ...اینها یک دسته مفتخواری بودند...ما مجلس سنا نداریم. مجلس شورا داریم. مجلس شورا هم نمیخواهیم از طبقه بالا درست بشود. مجلس شورا میخواهیم از آدمها، آدمهایی که متوجهاند به اینکه به این ملت چه گذشته است» .(صحیفه امام، ج10، ص: 525)
2- «وکیلهایی که آراسته هستند به اخلاق خوب، متعهد هستند به اسلام، وفادار هستند به کشور خودشان، خدمتگزار هستند به شما و به کشور، آن اشخاص را انتخاب کنند و در مجلس بفرستند».(صحیفه امام، ج12، ص: 169)
3- «خودتان را خدمتگزار بدانید به بندگان خدا. بزرگی نفروشید به این مردم. این مردم بزرگاند، بنده خدا هستند، به اینها بزرگی نفروشید؛ خداوند دار آخرت را برای کسانی قرار داده است که به مردم نه عُلوّ می‌کنند؛ نه فساد می‌کنند، نه اصلًا اراده عُلوّ می‌کنند: لَا یُریدُونَ عُلُوّاً فِی الأَرْضِ وَ لا فَسَاداً نه اراده می‌کنند که یک بزرگی کنند به مردم و بزرگی بفروشند و مستکبر باشند؛ و نه مَفْسَده باشند و یک کشوری را به فساد بکشند».(صحیفه امام، ج10، ص: 155)
4- «در این امر[انتخابات مجلس] که حفظ حیثیت جمهوری اسلامی و ملت شریف بسته به آن است به سوی صندوقهای رأی ... رفته رأی خود را به شخصی که متعهد به اسلام و خدمتگزار به ملت و کشور و حامی مستضعفان و دارای بصیرت در امر دین و دنیا و منزّه از گرایش به شرق و غرب و مکتبهای انحرافی و دارای دید سیاسی است، بدهید».(صحیفه امام، ج15، ص: 250)
5- «اگر نبودند این مردم، شما هم شاید حالا در حبس بودید و آن زجرها را میکشیدید و دیگران هم که متعهد بودند، آنها هم در حبس بودند یا در جاهای دیگر. این ملت حق دارد، دست شما را گرفته آورده این بالا نشانده، شما باید خدمت کنید به این مردم؛ شما، ما، همه باید خدمتگزار اینها باشیم. و شرافت همه ما به این است که خدمت به خلق خدا بکنیم. اینها بندگان خدا هستند، خدای تبارک و تعالی، علاقه دارد به این بندگان و ما مسئولیم، باید خدمت بکنیم و من امیدوارم که شما [مسئولین] به حسب آن روحیهای که
دارید، ... این مقام ایشان را بازی ندهد شما سوار مقام بشو، مقام سوار شما نشود.(صحیفه امام، ج15، ص: 76)
6- «نامزد مجلس با قصد خدمت وارد شود نه با قصد قدرت طلبی و جمع کردن پول یا انگیزه های ناسالم دیگر. نمایندگان اگر به مراکز قدرت و ثروت متصل شوند، کار خراب می‌شود مثل دموکراسی‌های غرب که نامزدها به پولدارها و مراکز ثروت و ... وصل می‌شود».
(دیدار مردم قم با رهبری، 19/10/1390)
منبع: روزنامه رسالت تاریخ 29/10/1390
لینک کوتاه :
