حجت‌الاسلام والمسلمین کعبی : رد صلاحیت به معنی مجرم بودن افراد نیست
حجت‌الاسلام والمسلمین کعبی عضو حقوقدان شورای نگهبان تصرح کرد : نظارت شورای نگهبان بر انتخابات به منظور حراست از حقوق ملت، انتخاب‌شوندگان و انتخاب‌کنندگان و برگزاری سالم انتخابات و حراست از اصول قانون اساسی صورت می‌گیرد.
وی گفت : ملاک شورای نگهبان در تایید یا ردصلاحیت‌ها، احراز صلاحیت است و سعی می‌شود که این مساله هم مستند و مستدل صورت گیرد.
عضو حقوقدان شورای نگهبان ، با تاکید بر اینکه رسیدگی شورای نگهبان جناحی و باندی نیست، اظهار داشت : شورای نگهبان سعی می‌کند در بررسی صلاحیت‌ها احراز شرایط قانونی کند و در این زمینه اهتمام و دقت داشته باشد و به سلیقه‌های متنوع سیاسی از این لحاظ کاری ندارد؛ یعنی با احترام به سلیقه‌های مختلف سیاسی، سعی می‌کند شرایط قانونی را منطبق کند.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین عباس کعبی ، در آستانه سالروز تاسیس شورای نگهبان در گفت‌وگو با ایسنا ، در ارزیابی از عملکرد این شورا، اظهار داشت : با توجه به جایگاه شورای نگهبان در قانون که عالی‌ترین نهاد رسمی فقهی و حقوقی است و با توجه به حجم قانون گذاری‌هایی که بعد از انقلاب طی هر دوره مجلس شورای اسلامی صورت گرفته و شورا هم در پی آن وارد بررسی شده و همچنین با توجه به این که معدل انتخابات در کشور ما سالی یک انتخابات است و لذا 27 انتخابات برگزار شده و در تمام آنها شورای نگهبان نظارت کرده است، فکر می‌کنم کارنامه شورا از لحاظ کمیت درخشنده باشد.
وی گفت : با توجه به اینکه نظام ما نظامی دینی است و فقه ما لباس قانون به خود پوشانده و شورای نگهبان متشکل از 6 فقیه و حقوقدان است، ما تعامل فقه و حقوق را در شورای نگهبان شاهدیم و این شورا دارای گنجینه‌ی گران‌سنگی از اظهارنظرهای فقهی و حقوقی موثر و مهم که می‌تواند دکترین فقهی و حقوقی نظام جمهوری اسلامی باشد، است و باید نمره بسیار بالایی به عملکرد شورای نگهبان داده شود.
عضو شورای نگهبان، درباره معیارهای این شورا برای تفسیر قوانین ، افزود : شورای نگهبان در تفسیر قانون اساسی طبق خود قانون با سه چهارم تعداد اعضا، اصول قانون اساسی را تفسیر می‌کند؛ از 12 نفر 9 نفر باید اظهارنظر کنند که یک اصل تفسیر شود. درخواست تفسیر هم توسط مقامات عالی کشور یا توسط یکی از اعضای شورای نگهبان صورت می‌گیرد.
وی گفت : به دلیل اینکه ممکن است در تفسیر این شائبه پیش آید که دامنه یک اصل محدود شده یا توسعه یابد، تفسیر قانون اساسی نباید منجر به تغییر قانون اساسی شود، در ارائه تفسیر معیار این است که یک اصل قانون اساسی تبیین شود و به اجمال، ابهام یا اختلاف ایجاد شده در زمینه‌ی یک اصل پایان داده شود. بنابراین هرگز تفسیر قانون اساسی به معنای بازنگری یا تبدیل یا توسعه یک اصل نیست، بلکه هدف از تفسیر اصول قانون اساسی تبیین برای رفع ابهام، اجمال یا اختلاف پیش آمده و حل معضل و بن‌بست ایجاد شده در مراجع قانونی است.
حجت الاسلام و المسلمین کعبی با اشاره به وظیفه نظارتی شورای نگهبان و معیار‌ها برای انتخاب ناظران، خاطرنشان می‌کند: نظارت بر انتخابات به منظور حراست از حقوق ملت، انتخاب‌شوندگان و انتخاب‌کنندگان و برگزاری سالم انتخابات و حراست از اصول قانون اساسی صورت می‌گیرد. از آن‌جا که شورای نگهبان زیر مجموعه هیچ‌یک از قوا نیست، با بی‌طرفی کامل و براساس قانون بر انتخابات نظارت می‌کند؛ نهادهای مشابه شورای نگهبان هم در سایر کشورها چنین نظارتی را دارند.
عضو حقوقدان شورای نگهبان، تصریح کرد : اصل 99 قانون اساسی اصلی مترقی و به منظور پاسداری از حقوق ملت است. اگر این اصل و نظارت صحیح شورای نگهبان نبود، استبداد در این کشور حکومت می‌کرد. این مساله بسیار مهمی است. نظارت شورا برای حفظ حقوق ملت و نه تضییع حقوق شهروندان است.
وی با اشاره به ویژگی ناظران شورای نگهبان، اظهار داشت : اعتقاد به نظام جمهوری اسلامی، قانون اساسی و تدین و امانت‌داری از ویژگی‌های مدنظر برای انتخاب ناظران است، علاوه بر آن اصل بی‌طرفی هم مساله‌ی مهمی برای انتخاب ناظران است لذا سعی شده در هیات‌های نظارت شهرستان یا استان‌ها از کسانی که عضو رسمی یک حزب هستند یا جریان خاصی هستند، انتخاب نشده و از نخبگان، معتمدان و کسانی که دارای وجاهت و مقبولیت هستند، انتخاب شوند.
حجت الاسلام والمسلمین کعبی، درباره‌ی ملاک شورای نگهبان برای بررسی صلاحیت‌ها و اینکه چرا گاهی برخی افراد که چندین دوره دارای مسوولیت بودند در یک دوره ردصلاحیت می‌شوند، به ایسنا می‌گوید: معیار برای بررسی صلاحیت‌ها، قانون عادی، قانون انتخابات و شرایط انتخاب‌شوندگان است و در نهایت هم کارشناسی و تحقیق صورت گرفته از مراجع خاص (نیروی انتظامی، ثبت احوال، نیروهای امنیتی و دادگستری)؛ امکان دارد برخی در مدت قانونی باید استعفا می‌دادند که این کار را نکردند و از این بابت ردصلاحیت شده و زمان دیگر تایید صلاحیت می‌شوند یا اینکه اسناد و مدارکی به دست آید که یک فرد تایید صلاحیت شده ردصلاحیت شود یا عکس آن، یا در گذر زمان مدارک و اسنادی یافت می‌شود.
وی افزود : به هر جهت در اظهارنظری که شورا در تایید یا ردصلاحیت می‌کند اولا ملاک احراز صلاحیت است، ثانیا سعی می‌شود که مستند و مستدل در مورد ردصلاحیت در پرونده اظهارنظر شود و غیر از اینکه تحقیقات از نظر محلی و شهری صورت می‌گیرد به شکل جزئی هرکدام از این پرونده‌ها زیر نظر یکی از اعضای شورای نگهبان بررسی می‌شود.
عضو حقوقدان شورای نگهبان، ادامه داد : مثلا در انتخابات میان دوره‌ای گذشته موارد زیادی بوده که بنده شخصا طرف‌ها را خواستم و با آنها صحبت کردم و اقناع صورت گرفته است. تایید صلاحیت بر اساس احراز شرایط قانونی است و ردصلاحیت هم مستند و مستدل صورت می‌گیرد. شورا واقف است که کار مهمی را در این زمینه انجام می‌دهد و کارش در حد یک قضاوت است، اما ردصلاحیت توسط شورای نگهبان به معنای مجرم بودن افراد نیست. شورای نگهبان بارها می‌گوید که این ردصلاحیت ممکن است به معنای عدم احراز صلاحیت باشد، بنابراین ما دنبال احراز صلاحیت هستیم.
حجت الاسلام والمسلمین کعبی ، تاکید کرد : در تایید صلاحیت‌ها باید شرایط قانونی وجود داشته باشد. مثلا در مجلس التزام عملی به اسلام و ولایت مطلقه باید برای شورا ثابت شود، اما اگر احراز نکردیم آن فرد تایید صلاحیت نمی‌شود و اعلام می‌شود که احراز صلاحیت نشده است. عدم احراز صلاحیت به معنای مجرم بودن افراد نیست، اما اگر بخواهیم کسی را رد صلاحیت یا احراز عدم صلاحیت کنیم باید مستند و مستدل باشد.
عضو حقوقدان شورای نگهبان، با بیان اینکه دو نوع شخص وجود دارد که تایید صلاحیت نمی‌شود، اظهار داشت : یک دسته کسانی که صلاحیت آنها احراز نمی‌شود، یعنی اطلاعات ما درباره‌ی آنها به اندازه‌ای نمی‌شود که مشخص شود فلان فرد واجد صلاحیت است. یک دسته هم احراز عدم صلاحیت می‌شوند یعنی به شکل مستند و مستدل با توجه به استعلام‌ها پی می‌بریم که اصلا این فرد فاقد صلاحیت است.
