دکتر ره‌پیک:
قانون اساسی رفتار کلان اجتماعی را تنظیم می‌کند
عضو حقوقدان شورای نگهبان گفت: قانون اساسی از آنجایی که در سطح کلان رفتارهای اجتماعی را تنظیم می‌کند برای جامعه بسیار مفید است.
به گزارش اداره کل روابط عمومی شورای نگهبان، دکتر ره‌پیک عضو حقوقدان شورای نگهبان در همایش حقوق رسانه در پرتو آرای شورای نگهبان که به مناسبت 12 آذر سالروز قانون اساسی در دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شده بود، درباره اهمیت قانون اساسی گفت: قانون اساسی از جهت نظری و عملی متضمن ارزش است.وی با ابراز تاسف از اینکه کمتر به فلسفه حقوق پرداخته می‌شود، ابراز داشت: دلیل اینکه در بعضی از قوانین اصلاحات سریع صورت می‌گیرد این است که مبنای نظری آن روشن نشده است.
عضو حقوقدان شورای نگهبان با تاکید براینکه بخشی از اهمیت قانون اساسی به ارزش عملی قانون اساسی بازمی‌گردد، اظهار داشت: از جهت عملی مهمترین نکته قانون اساسی این است که رفتارها را در جامعه جهت‌دهی می‌کند.
دکتر ره‌پیک با طرح سئوالی مبنی بر اینکه در حوزه جامعه شناسی سیاسی این بحث مطرح است که چگونه می‌توان ساخت اجتماعی را همسو و منسجم کرد؟ گفت: اساس قانون‌گذاری این است که نقش مهمی در امر انسجام دهی و جلوگیری از هدررفت منابع دارد.
وی تاکید کرد: قانون‌گذاری می‌تواند به صورت نرم اعمال قدرت کند و این کار زمانی صورت می‌گیرد که مکانیزم قانون‌گذاری به صورت درست انجام شود. بنابراین قانون با اعمال قدرت به صورت نرم تغییر رفتار را در جامعه ایجاد می‌کند به همین دلیل حقوق اهمیت دارد.
عضو حقوقدان شورای نگهبان با تاکید بر اینکه اگر مقدمات و شرایط قانون‌گذاری رعایت شود قانون در رفتار تاثیر می‌گذارد، تصریح کرد: قانون متروک ظاهرا قانون است اما چون بی خاصیت است اثر ندارد. وقتی یک قانون متروک را بررسی می‌کنید می‌بینید که مقدمات و شرایط قانون‌گذاری رعایت نشده است بنابراین بی‌خاصیت است.
دکتر ره‌پیک ادامه داد: در بحث ارتباطات هم مثل قانون‌گذاری، روش‌های ارتباطی می‌تواند نظم اجتماعی را رقم بزند. وی با بیان اینکه قانون اساسی از آنجایی که در سطح کلان رفتارهای اجتماعی را تنظیم می‌کند برای جامعه بسیار مفید است، اظهار داشت: مشکل جوامع ضعیف و دولت‌های ضعیف، نبود انسجام در آنهاست.
عضو حقوقدان شورای نگهبان گفت: اگر جامعه‌ای اعم از مردم یا دولت، قوی تلقی می‌شوند مرکز ثقل قدرت، انسجام است.
دکتر ره‌پیک قانون را انسجام بخش عنوان و خاطرنشان کرد: ارزش عملی قانون اساسی این است که افق‌ها و اهداف والا را برای جامعه به عنوان آرمان و ارزشهای بنیادین ترسیم می‌کند و در همین زمینه حاشیه و متن را برای جهت‌گیری‌های اجتماعی تبیین می‌کند.
وی با اشاره به اینکه وقتی در جامعه افقی تعیین شده باشد دستگاه‌های مختلف می‌دانند باید در چه جهتی حرکت کنند، گفت: در همه کشورها آرمان‌ها را مشخص و در راستای رسیدن به آن تلاش می‌کنند و در این زمینه به عنوان مثال اگر در قانون اساسی اقتصاد در سه بخش دولتی، خصوصی و تعاونی تعریف شده است کل جامعه و دستگاه‌ها به منظور ارتقای اقتصاد باید در این جهت حرکت کنند.
عضو حقوقدان شورای نگهبان تعیین تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری را از دیگر ارزشهای عملی قانون اساسی دانست و خاطرنشان کرد: اگر مدل تصمیم‌گیری اشخاص مشخص شود تضاد افراد کمتر می‌شود.
دکتر ره‌پیک افزود: یک ارزش عملی بسیار مهم در قانون اساسی، پیش‌بینی مکانیزم‌های حل اختلاف و تعارض است. برای مثال اختلاف بین شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی از این دسته موضوعات بود که اوایل انقلاب برای حل آن پیش‌بینی صورت نگرفته بود که به دنبال ایجاد اختلاف بین این دو نهاد نهایتا مجمع تشخیص مصلحت نظام به عنوان مکانیزم حل اختلاف بین شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی تعیین شد.
وی تاکید کرد: از آنجایی که بروجود قانون اساسی آثار و فوایدی مترتب می‌شود برای محافظت، صیانت و مراقبت از آن در کشورهای مختلف در چارچوب خود قانون اساسی روش‌هایی را در نظر می‌گیرند تا این قانون در معرض آسیب قرار نگیرد.
عضو حقوقدان شورای نگهبان افزود: با توجه به اینکه نقض قانون اساسی فواید کلان و راهبردی جامعه را از بین می‌برد، موضوعی تحت عنوان دادرسی اساسی در نظام‌های حقوقی – سیاسی پیش‌بینی شده است تا به این موضوع رسیدگی شود.
دکتر ره‌پیک با بیان اینکه رسیدگی به نقض قانون اساسی در بعضی از سیستم‌های حقوقی پیشنی یعنی قبل از نقض و در بعضی از سیستم‌های حقوقی پسینی یعنی پس از نقض قانون اساسی صورت می‌گیرد، تصریح کرد: در خیلی از کشورها رسیدگی به نقض قانون اساسی پسینی است اما این موضوع در ایران پیشینی است که طبق قانون اساسی، شورای نگهبان برای مراقبت از قانون اساسی پیش‌بینی شده است. عضو حقوقدان شورای نگهبان درباره نحوه بررسی مصوبات مجلس شورای اسلامی در شورای نگهبان نیز یادآور شد: تا کنون حدود 5 هزار مصوبه مجلس در شورای نگهبان بررسی شده است که این کار به صورت متن‌خوانی بوده و به لحاظ فقهی و حقوقی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
دکتر ره‌پیک با بیان اینکه رویه سازی از دیگر عملکردهای شورای نگهبان است، گفت: این کار از 2 روش انجام می‌شود که اولین روش، تفسیر قانون اساسی است و روش دوم نیز رفتار و عمل شورای نگهبان است که با این کار رویه ایجاد می‌کند. رویه‌سازی کمک می‌کند تا نهادهای تصمیم‌گیر در چارچوب این رویه‌هاحرکت کنند.
وی ادامه داد: قوانین اساسی نوشته دست بشر است ممکن است اشکال داشته باشد بنابراین باید نسبت به اصلاح منعطف باشد اما باید دقت کرد تا اصلاحات قانون اساسی وسیع و سریع نباشد. بنابراین در اصلاح قانون اساسی باید تشریفاتی طی شود که البته برای این کار محدودیت‌هایی نیز در نظر گرفته شده است؛ مثل بعضی از اصول که از آرمان‌ها و ارزشهای بنیادین جامعه به شمار می‌رود و غیرقابل تغییر عنوان شده است.
عضو حقوقدان شورای نگهبان عدالت را نماد حقوق برشمرد و تاکید کرد: قانون باید طوری نوشته و حفظ شود که معانی متراکم در قانون مانند عدالت، از آن انتزاع شود.
دکتر ره‌پیک گفت: اولین اثر سوء تغییرات سریع و وسیع قانون ایجاد احساس بی‌عدالتی است. به عنوان مثال در قانون بازنشستگی عده‌ای با 20 سال کارکرد بازنشست می‌شوند، اگر به دنبال تغییر سریع این قانون، سن بازنشستگی به 30 سال افزایش یابد احساس بی‌عدالتی بوجود می‌آید. از همین رو قانون باید طوری اجرا شود که معنای عدالت از بین نرود.
در پایان نیز به پرسش‌های برخی از شرکت کنندگان پاسخ داده شد.
--------
گزارش تصویری همایش حقوق رسانه در پرتو آرای شورای نگهبان
لینک کوتاه :
