بررسی کارنامه مبارزاتی آیتالله جنتی از لابه‌لای اسناد ساواک(2)
گزارش ساواک از سخنرانی آیتالله جنتی در مجالس مذهبی: منبرهای تأثیر‌گذار
شروع فعالیت‌های سیاسی آیتالله احمد جنتی را باید قبل از دهه 40 دانست. آشنایی با حضرت امام خمینی(ره)، شناخت آموزه‌های فقه اسلامی و سیاست‌های ضد دینی رژیم پهلوی وی و بسیاری دیگر از چهره‌های مذهبی را نسبت به مسائل سیاسی کشور حساس کرده بود.
ورود به حوزه علمیه قمآیتالله جنتی پس از تکمیل مقدمات و طی کردن برخی از دروس سطح، برای بهره‌مندی از محضر عالمان و فرزانگان اسلامی در سال 1324 ﻫ ش به حوزه علمیه قم هجرت کرد. ایشان شرح لمعه را نزد «شهید آیتالله محمد صدوقی»، رسائل و قوانین را نزد «آیتالله سید رضا بهاءالدینی»، مکاسب را نزد «آیتالله سید محمد باقر طباطبایی بروجردی» و «آیتالله روح‌‌الله کمالوند» ، کفایه را در محضر «آیتالله عبدالجواد جبل عاملی [اصفهانی]» و مرحوم «مجاهدی» تلمذ کرد. از دیگر اساتید ایشان آیات‌عظام: «سید حسین بروجردی»، «امام خمینی»، «سید محمدرضا گلپایگانی»، «حجّت کوه کمری»، و آیات «میرزا عبدالکریم تهرانی»، «شهید عطاءالله اشرفی اصفهانی» و «سید زین‌العابدین کاشانی» بودند.در هفته‌نامه پیام انقلاب در این مورد آمده است:
«آنچه من از مایه علمی کسب کردم بعد از درس مرحوم آیتالله بروجردی، از محضر امام خمینی(ره) بود. صرف نظر از مسئله رهبری و آن قدرت معنوی و اخلاقی امام و شناخت اجتماعی و آشنایی ایشان با مسائل روز و درک سیاسی، از نظر علمی هم بحق باید اعتراف کرد که ایشان مطالبی را به ما آموختند که در هیچ درس دیگری نیاموختیم.»
آیتالله جنّتى به دلیل روحیه انقلابی که داشتند با بیشتر چهره‌های برجسته انقلاب اسلامی آشنایی و ارتباط برقرار کردند. «شهید آیتالله سید محمدرضا سعیدی»، «آیتالله محسن حرم‌پناهی»، «شهید آیتالله محمد مفتح»، «آیتالله سید کرامت‌الله ملک حسینی»، «آیتالله ابوالقاسم خزعلی»، «آیتالله محمدعلی موحدی کرمانی»، «شهید آیتالله سید محمد بهشتی»، «شهید آیتالله علی قدوسی»، «آیتالله محمد تقی مصباح یزدی»، «آیتالله جعفر سبحانی»، «آیتالله علی مشکینی» و «آیتالله ابراهیم امینی» از جمله این افراد بودند.
آغاز فعالیت سیاسی آیتالله جنتی
شروع فعالیت‌های سیاسی آیتالله احمد جنتی را باید قبل از دهه 40 دانست. آشنایی با حضرت امام خمینی(ره)، شناخت آموزه‌های فقه اسلامی و سیاست‌های ضد دینی رژیم پهلوی وی و بسیاری دیگر از چهره‌های مذهبی را نسبت به مسائل سیاسی کشور حساس کرده بود. براساس اسناد و قرائن موجود مطرح شدن لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در سال 1341، و واکنش قاطع حضرت امام(ره) در برابر آن تأثیر عمیقی بر آیتالله جنتی داشته و مسیر مبارزاتی ایشان را تعیین کرده است:
«ما از آن وقتی که امام حرکت انقلابی خود را آغاز کردند روی عشق و علاقه و محبت و ارادتی که به ایشان داشتیم و روی حساب و شناختی که داشتیم [و این] که مدتهای زیادی در درس ایشان حاضر بودیم و از روحیات و اخلاقیات و بینش ایشان استفاده می‌کردیم خودمان را موظف دیدیم که تا آنجائی که توان داریم در این حرکت انجام وظیفه بکنیم. و بدین جهت از اول به صورت نامنظم و پراکنده در نشر افکار انقلابی به صورت سخنرانی و منبرها شروع به کار کردیم.»
حمله به مدرسه فیضیه و قیام 15 خرداد 1342
به دنبال حمله مأمورین رژیم در دوم فروردین 1342 به مدرسه فیضیه و واکنش شدید حضرت امام(ره)، آیتالله جنتی در اصفهان طی اعلامیه‌ای که از طرف «جامعه روحانیت و هیئت مبلغین اصفهان» منتشر شد، جنایت رژیم را در قم محکوم کردند:
«جامعه روحانیت اصفهان از مصائب وارده به حوزه علمیه قم و حریم روحانیت و عالم اسلام بی‌نهایت متأثر بوده و بدین وسیله ضمن اعلام همدردی خود پیروزی قاطع اسلام و مسلمین را در تحقق هدف‌های اسلامی از درگاه حضرت احدیت خواستاریم.»
رویارویی روحانیت با رژیم در محرم 1342 به اوج خود رسید. حکومت با تعیین شروطی برای سخنرانی وعاظ سعی در کنترل احساسات مذهبی مردم داشت و از سوی دیگر، حضرت امام وعاظ و سخنرانان را به افشاگری علیه رژیم دعوت می‌کرد. آیتالله جنتی در آستانه ماه محرم 1342 در مأموریتی تبلیغی از طرف امام خمینی(ره) به رفسنجان رفته بود. ایشان در مصاحبه‌ای در این مورد گفته است:
«در 15 خرداد من در رفسنجان بودم چون از امام خواسته بودند که کسی را برای [ایام ماه] محرم به آنجا بفرستند و من با صواب‌دید ایشان به رفسنجان رفتم. ولی آنجا اوضاع خیلی ناجور بود و قبل از 15 خرداد ما دیگر موفق نشدیم که آنجا برنامه سخنرانی و منبر را ادامه بدهیم. گویا هشتم محرم بود که دیگر برنامه ما تعطیل شد و من به حکم اجبار از رفسنجان به اصفهان رفتم ... کار ما یک قسمت در سخنرانی‌ها و منبرهای تبلیغی خلاصه می‌شد و یک قسمت در نشر اعلامیه‌ها و یک قسمت هم در تهیه و تنظیم و امضا کردن اعلامیه‌ها. بعد کم کم عده‌ای از استادان و مدرسین حوزه علمیه قم جمع شدند و «هیئت مدرسین» به وجود آمد که عمده فعالیت‌های انقلابی در این هیئت مدرسین طرح‌ریزی می‌شد و قهراً کارهائی که می‌شد این بود که چه کنیم تا انقلاب جلو برود و موانعی که سر راه انقلاب هست برداشته بشود.»
بازداشت امام در 15 خرداد 1342 و انتشار خبر آن در سراسر کشور موجی از اعتراض را به وجود آورد که در قم و تهران به حرکتی عظیم در تاریخ معاصر ایران تبدیل شد.
در جریان این روز تعداد زیادی از مردم مسلمان کشور در دفاع از اسلام و مرجعیت به شهادت رسیدند و رژیم توانست این موج انقلابی را با خشونت مهار کند. آیتالله جنتی در این روز در اصفهان بود. ایشان به‌رغم اختناق حاکم بر کشور در روزهای پس از قیام 15 خرداد، در کنار سایر اعضای هیئت مدرسین با صدور اعلامیه‌هایی مبارزه خود با رژیم را منسجم کردند. اسناد ساواک بیانگر موضع‌گیری آیتالله جنتی در تابستان 1342 علیه بازداشت امام‌خمینی(ره) است:
«طبق اطلاع واصله در قریه رهنان از تاریخ 12/5/42 الى 19/5/42 مجلس به ظاهر روضه خوانى ولى گویا منظور از تشکیل این مجلس تبلیغات سوء بوده است ... شیخ احمد جنتى به تبلیغ و تحریک علیه دولت پرداخته و با لحن بسیار زنندهاى به دولت حمله نمودهاند که سخنرانى نامبردگان در روحیه دهقانان تأثیر به سزائى داشته است.»
منبع: روزنامه کیهان
لینک کوتاه :
