یادداشت وارده؛
اگر به تاریخچه نظارت استصوابى مراجعه گردد، موارد متعددى یافت مىشود که هم در قوانین انتخاباتى و هم در عمل، شوراى نگهبان چنین مسؤولیتى را بر عهده گرفته و آن را اعمال نموده است
اگر به تاریخچه نظارت استصوابى مراجعه گردد، موارد متعددى یافت مىشود که هم در قوانین انتخاباتى و هم در عمل، شوراى نگهبان چنین مسؤولیتى را بر عهده گرفته و آن را اعمال نموده است:
- در اولین قانون انتخابات، مصوب سال ۱۳۶۲ موادى مشاهده مى شود که نظارت عام و استصوابى شوراى نگهبان را تأیید مى کند و با نظارت استطلاعى محض سازگارى ندارد؛ مثلا در ماده ۳ این قانون آمده است: «نظارت بر انتخابات به عهده شوراى نگهبان است. این نظارت عام و در تمام مراحل و در کلیه امور مربوط به انتخابات جارى است». همچنین به موجب تبصره یک ماده ۳: «اشخاصى که هیأت اجرایى، صلاحیت آنان را رد کند، حق دارند به هیأت نظارت استانى شوراى نگهبان شکایت کنند و این مرجع در مهلت مقرر، باید به شکایت رسیدگى کند و نتیجه را اعلام کند». براساس تبصره ماده ۶۹: «افرادى که از نحوه برگزارى انتخابات شکایت داشته باشند، مى توانند ظرف هفت روز از نتایج اخذ رأى ، شکایت خود را به دبیرخانه شوراى نگهبان تسلیم کنند». براساس ماده ۶۹: «اعلام ابطال انتخابات حوزه انتخابى از رسانه هاى گروهى در اختیار شوراى نگهبان است». بر طبق ماده ۷۰: «تأیید انتخابات از طرف شوراى نگهبان ضرورت دارد و صدور اعتبارنامه براى انتخاب شدگان منوط به تأیید شوراى نگهبان است». در قانون انتخابات مصوب سال ۱۳۶۵ نیز مواردى مشاهده مى شود که مؤید نظارت استصوابى شوراى نگهبان است. حال سؤال این است که اگر نظارت شورا صرفاً استطلاعى بوده، چگونه مى تواند در تمام مراحل انتخابات اظهار نظر کند و رأى آن هم نافذ باشد؟ چگونه مى تواند نظر وزارت کشور را در رد برخى از افراد تخطئه کند؟ چگونه مىتواند حکم به ابطال انتخابات بدهد؟
- آیا رد صلاحیت تعدادى از کاندیداها در مجلس اول، دوم و سوم -که همه اینها در زمان حیات امام راحل (ره) بوده است آن هم رد صلاحیت کسانى که چه بسا مورد تأیید وزارت کشور بوده اند (مانند رد صلاحیت آقایان اکبرزاده، رضوى و…) جز با نظارت استصوابى قابل توجیه است؟! آیا امام راحل(ره) در هیچ یک از این موارد تذکرى به شوراى نگهبان، دال بر عدم صلاحیت آنان براى این کار داده است؟ آیا تفسیر اصل ۹۹ و حدود اختیارات شوراى نگهبان به عهده آن شورا است یا وزارت کشور؟!
- شوراى نگهبان در زمان امام راحل (ره)، انتخابات در بعضى از حوزه هاى انتخابیه را باطل اعلام کرد و نه تنها این عمل مورد اعتراض او واقع نشد؛ بلکه مورد تأیید ایشان نیز قرار گرفت. حضرت امام (ره) در حمایت از شوراى نگهبان در مقابل جوسازى هاى شدید علیه این نهاد و عملکرد آن در ابطال چند حوزه انتخابیه فرمود: «چنانچه مشاهده مى شود پس از انتخابات مرحله اول از دوره دوم مجلس شوراى اسلامى، افرادى که نظریه شوراى نگهبان در ابطال یا تأیید بعضى از حوزه ها موافق میلشان نبوده است، دست به شایعه افکنى زده و اعضاى محترم شوراى نگهبان (ایدهم الله تعالى) را که حافظ مصالح اسلام و مسلمین هستند تضعیف و یا خداى نکرده توهین مى نمایند و به پخش اعلامیه و خطابه در مطبوعات و محافل دست زده اند… من به این آقایان هشدار مى دهم که تضعیف و توهین به فقهاى شوراى نگهبان امرى خطرناک براى کشور و اسلام است. همیشه انحرافات به تدریج در یک رژیم وارد مى شود و در آخر رژیمى را ساقط مى نماید. لازم است همه به طور اکید به مصالح اسلام و مسلمین توجه کنیم و به قوانین هر چند مخالف نظر و سلیقه شخصى مان باشد احترام بگذاریم…
منبع: پایگاه فرهنگی مذهبی نصر 19