فراز و فرود مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری؛
انتخابات سوم؛ «محبوبیت» با نصابِ بی‌نظیر
«انتخابات سومین دوره ریاست جمهوری» نیز همانند انتخابات دومین دوره، به صورت زودهنگام برگزار شد. اگر فاصله انتخابات اول و دوم، یک سال و نیم بود، فاصله انتخابات دوم و سوم، تنها ۷۰ روز بود. زیرا در هشتم شهریور ۱۳۶۰ منتخب انتخابات دوم، شهید محمدعلی رجائی به همراه باهنر نخست وزیر، به شهادت رسید.
«انتخابات سومین دوره ریاست جمهوری» نیز همانند انتخابات دومین دوره، به صورت زودهنگام برگزار شد. اگر فاصله انتخابات اول و دوم، یک سال و نیم بود، فاصله انتخابات دوم و سوم، تنها ۷۰ روز بود. زیرا در هشتم شهریور ۱۳۶۰ منتخب انتخابات دوم، شهید محمدعلی رجائی به همراه باهنر نخست وزیر، به شهادت رسید.
پس از واقعه ۸ شهریور، حزب جمهوری اسلامی، حضرت آیت الله خامنه ای را به جای شهید باهنر، به عنوان دبیرکل حزب برگزید. در همین شرایط شهید سیدعبدالکریم هاشمی نژاد، نماینده مردم مازندران در مجلس خبرگان قانون اساسی و دبیر حزب جمهوری اسلامی در مشهد، پیشنهاد داوطلبی آیت الله خامنه‌ای برای ریاست‌جمهوری را مطرح کرد.
البته خود او سه روز پیش از انتخابات، در هفتم مهر ۱۳۶۰ از سوی گروهک منافقین هدف قرار گرفت و به شهادت رسید.
در این انتخابات، حضرت امام خمینی (ره) که پیشتر مخالف حضور روحانیت مبارز در عرصه اجرائی کشور بودند، به درخواست نخبگان کشور، اقشار مختلف مردم، شخصیت‌های انقلابی و روحانی، برای نامزدی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای پاسخ مثبت دادند.
فرآیند ورود به رقابت‌ها
سومین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران در ۱۰ مهر ۱۳۶۰در شرایطی برگزار شد که کشور درگیر ناامنی‌های ناشی از اقدامات تروریستی گروهک‌ها و نیز شدت گرفتن جنگ تحمیلی رژیم بعثی عراق بود.
در این انتخابات ۴۶ تن به عنوان داوطلب ریاست جمهوری ثبت نام کردند. این در حالی بود که در انتخابات دوره نخست این میزان ۱۲۴ نفر و در دوره دوم ۷۱ نفر بود.
بدین ترتیب در سومین دوره انتخابات ریاست جمهوری نیز مانند انتخابات دوره دوم شاهد کاهش محسوس ثبت نام کنندگان هستیم. این تعداد، کمترین میزان ثبت نام در تمام ادوار ۱۱ دوره انتخابات ریاست جمهوری است.
از مهمترین افراد ثبت نام کننده که شورای نگهبان صلاحیت وی را احراز نکرد ، 'ابراهیم یزدی' مسوول دفتر سیاسی نهضت آزادی و دبیرکل بعدی این گروه بود. وی در آن زمان نماینده مردم تهران دراولین دوره مجلس شورای اسلامی بود.
شورای نگهبان از بین افراد ثبت نام کننده، حضرات آیات سیدعلی خامنه‌ای، محمدرضا مهدوی کنی، سیدعلی اکبر پرورش، سیدرضا زواره‌ای و حسن غفوری فرد را واجد صلاحیت تشخیص داد. البته آیت‌الله مهدوی کنی پیش از انتخابات از حضور در رقابت‌ها انصراف داد و تنها چهار نامزد، به رقابت ادامه دادند.
نتایج انتخابات
در نتیجه این انتخابات مجموعاً۱۶ میلیون و ۸۴۷ هزار و ۷۱۷ رای به صندوق‌های اخذ رای ریخته شد و در شمارش آراء مشخص شد که حضرت آیت الله سیدعلی خامنه‌ای با کسب ۱۵ میلیون و ۹۰۵ هزار و ۹۸۷ رای (حدود ۹۵ آراء) رئیس جمهور ایران شد.
آرای دیگر داوطلبان نیز به ترتیب رتبه‌ای که کسب کردند بدین شکل بود؛
نفر دوم؛ سیدعلی اکبر پرورش با کسب۳۳۸ هزار و ۲۹۴ رأی
نفر سوم؛ سیدرضا زواره ای با کسب۷۷ هزار و ۷۹۸ رأی
نفر چهارم؛ حسن غفوری فرد با کسب ۶۱ هزار و ۸۰۵ رأی
تحلیل نتایج آراء
برای حضور در این انتخابات ۲۳ میلیون و ۱۹۹ هزار و ۵۱۴ نفر واجد شرایط رأی دادن بودند. این در حالی بود که تعداد واجدان شرایط رأی دادن در انتخابات دوم (مرداد ۱۳۶۰)، ۲۲ میلیون و ۶۷۸ هزار و ۱۷ نفر و در انتخابات دوره اول (بهمن ۱۳۵۸) ۲۰ میلیون و ۹۹۳ هزار و ۶۴۳ نفر بود. بنابراین شاهد افزایش قابل توجه تعداد واجدان شرایط رأی دادن در این دوره هستیم.
میزان و درصد مشارکت در این انتخابات نیز نسبت به دو دوره پیشین حاکی از یک حد نصاب جدید بود. در این انتخابات ۱۶ میلیون و ۳۳۵ هزار و ۲۲۰ نفر (بیش از ۷۰ درصد واجدان شرایط) مشارکت کرده بودند. این در حالی بود که در انتخابات دوم این تعداد ۱۴ میلیون و ۵۷۳ هزار و ۸۰۳ نفر ( بیش از ۶۴ درصد واجدان شرایط) و در انتخابات اول این تعداد ۱۴ میلیون و ۱۵۲ هزار و ۸۸۷ نفر (حدود ۵/۶۷ درصد واجدان شرایط) بود.
به معنای دیگر با وجود فاصله کم دو انتخابات و احتمال بروز خستگی در میدان مردم و مسئولان برگزاری انتخابات، با شهادت شهید محمد علی رجائی، حساسیت مردم و احساس مسئولیت آنان برای حضور در انتخابات، افزایش یافته بود. در واقع تعبیر شورانگیز حضرت امام خمینی(ره) مبنی بر این که «بکشید ما را ملت بیدارتر می‌شود.» در این انتخابات جامه عمل به خود پوشید.
وضعیت آرای منتخب، حضرت آیت الله خامنه‌ای، نیز شگفت‌انگیز و یک حد نصاب جدید و بی‌سابقه را نشان می‌داد. در حالی که در انتخابات دوره سوم همانند انتخابات دوره دوم، چهار داوطلب در صحنه حضور داشتند، اما مجموع آرای آنان و نیز آرای باطله حدود ۵ درصد بود و حدود ۹۵ درصد مردم به حضرت ایت الله خامنه‌ای رأی داده بودند.
پیش از آن، سید ابوالحسن بنی صدر در انتخابات اول (بهمن ۱۳۵۸) با کسب ۱۰ هزار و ۷۵۳ هزار و ۷۵۲ رأی (معادل ۷۶ درصد آراء) به عنوان منتخب مردم برگزیده شده و شهید محمد علی رجائی در انتخابات دوم (مرداد ۱۳۶۰) با کسب ۱۲ میلیون و ۷۷۰ هزار و ۵۰ رأی (معادل ۹۰ درصد آراء) برگزیده شده بود.
پیش از ریاست جمهوری، حضرت آیت الله خامنه‌ای یک بار دیگر در معرض انتخابات قرار گرفته و به عنوان نماینده مردم تهران در اولین دوره مجلس شورای اسلامی انتخاب شده بودند. مقایسه آرای معظم له در انتخابات ریاست‌جمهوری دوره سوم (مهر ۱۳۶۰) با آرای ایشان در انتخابات دوره اول مجلس (اسفند ۱۳۵۸) نیز حاکی از نکات قابل توجهی است.
در انتخابات مجلس از حوزه انتخابیه تهران، از مجموع ۲ میلیون و ۱۳۴ هزار و ۴۳۴ رأی مأخوذه، ایشان ۱ میلیون و ۴۰۵ هزار و ۹۷۶ رأی (حدود ۶۶ درصد آراء) را کسب کرده بودند.
این افزایش محبوبیت افزون بر «بیدارتر شدن ملت» در پی شهادت رئیس جمهور دوم، را می‌توان نشانه علاقه مردم به «روحانیت» و «سادات» دانست. زیرا با حضور معظم له در انتخابات، برای اولین مردم شاهد حضور یک روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری بودند.
به علاوه حضرت آیت الله خامنه‌ای از حدود دو سال پیش به عنوان امام جمعه تهران، به اقامه نماز جمعه و ایراد خطبه می پرداختند و نیز با حضوری فعال در اجتماعات به تبیین مسائل روز همت می‌کردند. از این رو بیش از پیش برای مردم شناخته شده بودند.
در کنار این موارد، نمایندگی حضرت امام خمینی(ره) در بین دانشجویان پیرو خط امام (ره) پس از شهادت شهید مطهری، نمایندگی حضرت امام (ره) در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، حضور فعال در جبهه‌ها و انتخاب ایشان به عنوان دبیر کل حزب جمهوری اسلامی پس از شهادت شهیدان بهشتی و باهنر، بیش از پیش کارآمدی و محبوبیت ایشان را در بین رزمندگان اسلام و نیروهای مومن و متعهد به انقلاب، نمایان ساخته بود.
منبع: خبرگزاری ایرنا
لینک کوتاه :
