بازخوانی حکم حضرت آیت الله خامنه‌ای برای دومین دوره ریاست جمهوری خاتمی
بازخوانی احکامی که حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری برای روسای جمهوری صادر کرده‌اند، ضمن آشنائی بیشتر با تاریخ، دغدغه‌های اساسی رهبری نظام از رئیس قوه مجریه را نمایان می‌سازد و می تواند در آستانه انتخابات ریاست جمهوری راهگشا باشد. در این بخش به بازخوانی حکم دومین دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی، پنجمین رئیس جمهوری اسلامی ایران می پردازیم.
اشاره: بازخوانی احکامی که حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری برای روسای جمهوری صادر کرده‌اند، ضمن آشنائی بیشتر با تاریخ، دغدغه‌های اساسی رهبری نظام از رئیس قوه مجریه را نمایان می‌سازد و می تواند در آستانه انتخابات ریاست جمهوری راهگشا باشد. در این بخش به بازخوانی حکم دومین دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی، پنجمین رئیس جمهوری اسلامی ایران می پردازیم.
زمان و مکان
انتخابات هشتمین دوره ریاست جمهوری، در روز ۱۸ خرداد ۱۳۸۰ برگزار گردید. در این انتخابات، برای نخستین بار با رشد تصاعدی افرادی شاهد بودیم که به عنوان داوطلب ثبت نام کرده بودند. در ادوار پیشین تا انتخابات دورهفتم که ۲۳۸ نفر به عنوان داوطلب ثبت نام کرده بودند، هیچگاه شمار ثبت نام کنندگان از این مرز عبور نکرده بود. اما برای انتخابات ریاست جمهوری هشتم، ناگهان ۸۱۴ نفر به عنوان داوطلب، ثبت نام کردند.بیشتر این افراد، اشخاص معمولی با سواد اندک و فاقد هرگونه تجربه سیاسی بودند.
شورای نگهبان پس از بررسی پرونده داوطلبان ۱۰ نفر را واجد صلاحیت تشخیص داد. این ۱۰ نفر شامل افراد زیر بودند: احمد توکلی، عبدالله جعفر علی جاسبی، محمد خاتمی، علی شمخانی، حسن غفوری فرد، منصور رضوی، شهاب الدین صدر، محمود مصطفوی کاشانی، علی فلاحیان و مصطفی هاشمی‌طبا.
در این انتخابات، نیز شاهد کاهش محسوس مشارکت مردمی بودیم. به طوری که از حدود ۴۲ میلیون و ۱۷۰ هزار و ۲۳۰ نفر واجد شرایط رای دادن، تنها ۲۸ میلیون نفر (۷۶/۶۶ درصد) رای خود را به صندوق انداختند که این میزان نسبت به انتخابات دوره قبل(۱۳۷۶) که حدود ۳۰ میلیون نفر رای داده بودند، کاهش محسوسی را نشان می‌داد. در نتیجه شمارش آرا، محمدخاتمی برای بار دوم به عنوان رئیس جمهور انتخاب گردید. رقیب اصلی او در این انتخابات احمد توکلی بود که نزدیک به چهار میلیون رای را از آن خود کرد.
تنفیذ حکم
مراسم تنفیذ حکم دومین دوره ریاست‌جمهوری آقای خاتمی ۱۱ مرداد ۱۳۸۰ در حسینیه امام خمینی۰ره) برگزار گردید. متن حکم ریاست‌جمهوری وی به نقل از پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری به شرح زیر می آید:
«بسم‌اللَّه الرّحمن الرّحیم
به یاری الطاف کریمانه خداوند متعال و دعای مستجاب حضرت بقیةاللَّه روحی فداه اکنون دوره تازه‌ئی از مسئولیت اجرائی کشور آغاز می‌شود. این هشتمین بار است که ملت بزرگ ایران در آزمون انتخاب رئیس جمهور، موفق و سربلند گشته و دخالت سرنوشت ساز خود در اداره کشور را به نمایش نهاده و اقتدار ملّیِ نظام اسلامی را به جهانیان نشان می‌دهد. کشور بزرگ و کهنسال ما این افتخارات را مرهون انقلاب اسلامی و رهبر کبیر آن و فداکاری شهیدان و ایثارگران و مؤمنان صادق و صابری است که جان و توان خود را در مبارزه با رژیم زور و فساد و استبداد و نظام بین‌المللی سلطه‌جو و غارتگرِ پشتیبان آن، مبذول کردند.
خدای متعال را بر هدایت و رحمتش سپاس می‌گویم و به ملت عالیقدر ایران که با هوشمندی و پایداری خود، پرچم حاکمیت اسلامی را برافراشته و در طوفانها و گردبادها سرافراز نگاه داشته‌اند درود می‌فرستم.
مردم ایران در فضائی آرام و با رفتاری متین و با اکثریتی قاطع و شورانگیز، شخصیتی انقلابی و فرزانه و منتسب به بیت سیادت و علم و تقوا را که اینک چهار سال تجربه‌ی مدیریت کلان بر مزایای ایشان افزوده است، به ریاست جمهوری برگزیدند و پایبندی خود را به دین و اخلاق و ارزشهای معنوی و دلبستگی خود را به روحانیت و سیادت نشان دادند.
اینک که بحمداللَّه این فرصت تازه و فضای پرنشاط در کشور پدید آمده، جای آن است که لحظه لحظه وقت مسئولان و نخبگان و امناء ملت، به خدمت و تلاش مخلصانه سپری شود و عزم و همّت همگان، به سوی بسط عدالت و ارتقاء معرفت و معنویت و گشایش امر اقتصاد و معیشت عمومی، معطوف گردد و فقر و فساد و تبعیض که محصول حاکمیت جهل و ظلم و خودکامگی طواغیت در روزگاری بس طولانی است، از صفحه‌ی زندگی ملت ایران زوده شود.
بی شک هر اقدام مجاهدت‌آمیز رئیس جمهور محترم و دیگر مسئولان در این راه، مشمول کمک و پاداش الهی و پاسخ شایسته به حضور و صمیمیت مردم و مورد تأیید و همکاری این خدمتگزارِ ناچیز خواهد بود.
اینجانب با سپاس خداوند متعال و عرض تبریک به ملت عزیز و با معرفت به مراتب شایستگی و اندیشمند فرزانه جناب حجةالاسلام آقای حاج سید محمد خاتمی دامت معالیه، رأی ملت را تنفیذ و ایشان را به ریاست جمهوری اسلامی ایران منصوب می‌کنم. بدیهی است که تنفیذ اینجانب و رأی ملت تا زمانی است که ایشان به تعهد خود و صراط مستقیمی که تاکنون در پیش داشته‌اند، یعنی راه اسلام و احکام نورانی آن و دفاع از مستضعفان و مظلومان و ایستادگی در برابر دشمنان مستکبر و حق ستیز و زورگو پایبند باشند که با توفیق الهی همواره چنین خواهد بود ان‌شاءاللَّه.
رئیس جمهور محترم را به یاد خدا و اغتنام فرصت زودگذر و اخلاص در عمل توصیه می‌کنم؛ و قدردانی از ملت، و مراقبت از منافع ملی، و اولویت دادن به نیاز قشرهای مستضعف، و گرامی شمردن ارزشهای والای دین و انقلاب را به ایشان متذکّر می‌گردم و توفیق و هدایت و کمک الهی را برای ایشان و همه‌ی مسئولان کشور مسئلت می‌کنم.
والسلام علیکم و رحمةاللَّه و برکاته - سیدعلی خامنه‌ای – ۱۱ مرداد ۱۳۸۰»
بررسی اجمالی
در این حکم پس از حمد و سپاس خدای متعال و تجلیل از رفتار انتخاباتی «آرام» و «متین» از ایجاد یک «فرصت تازه و فضای پرنشاط در کشور» ابراز امیدواری شده است.
سپس معظم له خواستار حرکت کشور در این فرصت تازه به سوی «بسط عدالت» و «ارتقای معرفت و معنویت» و «گشایش امر اقتصاد و معیشت عمومی»، و رفع «فقر و فساد و تبعیض» از صفحه زندگی ملت ایران شده‌اند.
در ادامه حضرت آیت الله خامنه‌ای ضمن تنفیذ رای ملت، همانند موارد پیش یادآور می شوند که این حکم «مشروط» می باشد: «رأی ملت را تنفیذ و ایشان را به ریاست جمهوری اسلامی ایران منصوب می‌کنم . بدیهی است که تنفیذ اینجانب و رأی ملت تا زمانی است که ایشان به تعهد خود و صراط مستقیمی که تاکنون در پیش داشته‌اند، یعنی راه اسلام و احکام نورانی آن و دفاع از مستضعفان و مظلومان و ایستادگی در برابر دشمنان مستکبر و حق ستیز و زورگو پایبند باشند که با توفیق الهی همواره چنین خواهد بود ان‌شاءاللَّه»
مقام معظم رهبری سپس رئیس جمهور را به «یاد خدا» و «اغتنام فرصت زودگذر» و «اخلاص در عمل» توصیه می‌کنند.
نکات تکمیلی
در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری دوره دوم ریاست جمهوری آقای خاتمی، مقام معظم رهبری بیانات مبسوطی هم دارند که ضمن تبیین افق اندیشه سیاسی اسلام، پاسخی بر ادبیات حاکم بر دولت آقای خاتمی و تأثیرپذیری این دولت از دمکراسی غربی و مدرنیته است. همچنین دولت را به پرهیز از تنبلی و جدیت در حل مشکلات اقتصادی و حساسیت در قبال اباحه گرائی فرا می خوانند.
در ادامه فرازهائی از این بیانات به نقل از پایگاه اطلاع رسانی رهبر معظم انقلاب اسلامی در ادامه می آید:
«در منطق اسلام، اداره امور مردم و جامعه، با هدایت انوار قرآنی و احکام الهی است. در قوانین آسمانی و الهی قرآن، برای مردم شأن و ارج معیّن شده است؛ مردم هستند که انتخاب می‌کنند و سرنوشت اداره کشور را به دست می‌گیرند. این مردم‌سالاری، راقی‌ترین نوع مردم سالاری‌ای است که امروز دنیا شاهد آن است؛ زیرا مردم‌سالاری در چارچوب احکام و هدایت الهی است...»
«در دموکراسی های غربی، چارچوب عبارت است از منافع و خواست صاحبان ثروت و سرمایه دارانِ... تنها در آن چارچوب است که رأی مردم اعتبار پیدا می‌کند و نافذ می‌شود... هیچ تضمینی وجود ندارد که این نظامها و رژیمهای دمکراتیک، تسلیم خواست مردم شوند...»
«امتیاز نظام اسلامی در این است که این چارچوب، احکام مقدّس الهی و قوانین قرآنی و نور هدایت الهی است که بر دل و عمل و ذهن مردم پرتو افشانی و آنها را هدایت می‌کند. مسأله هدایت مردم یکی از مسائل بسیار مهمّی است که در نظامهای سیاسی رایج دنیا... نادیده گرفته شده است. معنای هدایت مردم این است که بر اثر تعلیم و تربیت درست و راهنمایی مردم به سرچشمه‌های فضیلت، کاری بشود که خواست مردم در جهت فضایل اخلاقی باشد...»
«امروز شما ملاحظه می‌کنید در بسیاری از دمکراسیهای غربی، زشت‌ترین انحرافات - انحرافات جنسی و امثال آن - به عنوان اینکه خواست مردم است، صبغه قانونی پیدا می‌کند و رسمی می‌شود و به اشاعه آن کمک می‌گردد. این، غیبت عنصر معنوی و هدایت ایمانی را نشان می دهد.»
«در نظام اسلامی - یعنی مردم سالاری دینی - مردم انتخاب می کنند ، تصمیم می‌گیرند و سرنوشت اداره کشور را به وسیله منتخبان خودشان در اختیار دارند؛ اما این خواست و انتخاب و اراده در سایه هدایت الهی، هرگز به بیرون جاده صلاح و فلاح راه نمی‌برد و از صراط مستقیم خارج نمی‌شود. نکته اصلی در مردم‌سالاری دینی این است. این هدیه انقلاب اسلامی به ملت ایران است. این تجربه جدید و جوانی است؛ اما تجربه قابل تأمّل و پیگیری و قابل تقلیدی است برای همه کسانی که دلشان برای فضیلتها و جامعه پاک و پاکیزه انسانی می‌تپد...»
«ملت ایران در طول قرنهای متوالی، همواره در مقابل خود حاکمانی را مشاهده کرده بود که یا خود یا اجدادشان به ضرب شمشیر، حکومت را به دست آورده بودند... در دوره‌های اخیر - یعنی از اواسط دوره قاجار و سرتاسر دوره پهلوی - عنصر زشت دیگری وارد عرصه حاکمیت کشور شد و آن عنصر دخالت بیگانه بود. انگلیسیها رضاخان پهلوی را با انتخاب و گزینشِ خودشان بر سرِکار آوردند و پشتیبانی کردند؛ بعد پسر او را بر سرِکار آوردند و بعد پس از کودتای ۲۸ مرداد، نقش‌آفرین مسائل ایران و قدرت حکومت در کشور ما آمریکاییها بودند و ملت در این میان هیچ کاره بود.»
«... این اسلام و انقلاب و مجاهدت و ایثار این ملت و عظمت و شخصیت کم نظیر امام بزرگوار بود که زمینه‌ساز لطف و رحمت الهی شد و این هدیه بزرگ به ملت ایران داده شد. این مراسم، هشتمین مراسمی است که در آن رئیس جمهور منتخب مردم، به طور رسمی رئیس جمهور می‌شود و اختیار اداره کشور و زمام امور قوّه مجریّه را در دست می‌گیرد. این را انقلاب به ما داد.»
«البته دستگاههای تبلیغاتی دنیا با تبلیغات بسیار رذیلانه سعی می‌کنند این‌گونه وانمود کنند که حضور مردم و مردم‌سالاری نظام اسلامی، از انتخابات سال ۷۶ به این طرف است؛ یعنی می‌خواهند گذشته انقلاب را نفی کنند! این هم ادامه همان دشمنیهایی است که همیشه با این انقلاب داشته‌اند. نه؛ ما ملت ایران در این ۲۲ سال، ۸ مرتبه پای صندوق انتخاب رئیس جمهور رفته‌ایم و با رأی خود، او را انتخاب کرده‌ایم...»
«... رئیس جمهور و یکایک اعضای تصمیم‌گیر در این نظام، مسؤولند. اعتبار آنها عبارت از این است که به وظیفه خود در مقابل خدا، مردم و قانون اساسی عمل کنند. در نظام اسلامی، اعتبار همه مسؤولان به این است که خود را کمربسته دین خدا و مجری قوانین و متعهّد به قانون اساسی بدانند. مردم این را می‌خواهند و انتخاب کرده‌اند. اگر کسی قدم را کج بگذارد و از این راه منحرف شود - چه رهبری باشد، چه رئیس جمهور باشد و چه دیگر مسؤولان - قبل از آن‌که ساز و کار اجرایی برای کنار گذاشتن آنها به کار بیفتد؛ چون فاقد شرط می‌شوند، خودشان منعزل و کنار رفته‌اند. بنابراین مسؤولیت، سنگین است.»
«... ما مسؤولان، بدون حمایت مردم چیزی نیستیم و نمی‌توانیم کاری بکنیم. ارزش و اقتدار و توانایی ما در صحنه بین‌المللی و در مقابل توفانها، به پشتیبانی مردم است و این نظام بحمداللَّه امروز مردمی‌ترین نظامِ دنیاست...»
«من به رئیس جمهور عزیزمان دو، سه توصیه عرض می‌کنم. البته اینها حرفهایی است که در خلوت و جلوت، بین بنده و ایشان و دیگر مسؤولان بارها گفته شده است؛ بنابراین اینها را برای تذکّر به خودم و شما مسؤولانی که در این‌جا حضور دارید، عرض می‌کنم. یک مسأله این است که در موقعیت حسّاس کنونی، کارِ مجموعه دستگاه دولت باید بی‌وقفه شروع شود و بدون اندکی لنگی و سستی، با جدّیت کامل ادامه پیدا کند. این چند ماهی که معمولاً از هنگام انتخابات - یا حدود انتخابات - تا تشکیل دولت جدید، وقفه‌گونه‌ای در امور پیدا می‌شود، بسیار خسارتبار است. حتّی‌المقدور باید این زمان را کوتاه کرد...»
«... امروز فوری‌ترین کار این است که به مسایل اقتصادی و مسأله معیشت و در رأس همه مسأله اشتغال، با جدیّت پرداخته شود... تلاش، جدیّت، ابتکار و پشتکار لازم است تا این کارها انجام گیرد. امروز اگر اندکی سستی و کوتاهی شود، دیر خواهد شد. فرصت کوتاه است؛ فرصتهای دولتها مثل برق می‌گذرد. چهار سال به‌سرعت گذشت، این چهار سال هم به‌سرعت خواهد گذشت... اگر به تبلیغات جهانی... نگاه کنید، می‌بینید یکی از نقاط امید دشمنان ما برای فلج کردن نظام اسلامی، همین مسأله اقتصاد است... ما می‌توانیم چهره زشت فقر را از کشور بزداییم. پس مسؤولان دولتی، پیش و بیش از هر کار به این مسأله همت بگمارند... در این قضیه هیچگونه درنگی جایز نیست... مسؤولان ... نشان دهند که در وضع معیشتی و وضع عمومی اقتصادی، دگرگونی حاصل شده است. این مژده را بدون اینکه دائماً بر زبان جاری کنند، در عمل به مردم بدهند...»
«مسأله دوم، توجّه به فرهنگ عمومی کشور است... یکی از مسائلی که دشمن به‌طور جدّی در کشور تبلیغ می‌کند، مسأله اباحیگری است. اباحیگریِ اعتقادی و عملی، یعنی پایبندیها و تقیّدات و تکیه‌گاههایی که یک انسان را در حرکت خود به سمت هدف مشخصی عازم و مصمم می‌کند، از او گرفتن و او را سرگردان و لنگ کردن. این را باید جدّی بگیرید. یکی از سیاستهای دشمنان اسلام این است که ایمان مردم را بگیرند و اعتقاد آنها به انقلاب را سلب کنند.»
«چند سالی است که این را در تبلیغاتشان شروع کرده‌اند. بنده از همان اوایلی که این تبلیغات در رفتارهای دشمنان کشور، اجرایی و عملیاتی شده بود - حدود ۱۱-۱۰ سال پیش - متوجّه این نکته شدم و به همه، بخصوص به مسؤولان فرهنگی هشدار دادم... مگر بدون ایمان و اعتقاد و بدون باور به راهی که انسان در آن قدم گذاشته، می‌شود آن راه را ادامه داد؟ همه باید مسائل فرهنگی را جدّی بگیرند. مظهر این تهاجم، همان اباحیگری است...»
«...تعقیب مفاسد مالی و اقتصادی است که باید در برنامه دولت قرار گیرد. البته قوّه قضایّیه و قوّه مقنّنه هم در این زمینه مسؤولند و خوشبختانه همکاریهایی هم می‌کنند... من در جریان آن نامه هشت ماده‌ای... گفتم که بدانید مبارزه با فساد، یک مبارزه جدّی و واقعی است... یک جریان فساد هم فسادهای اخلاقی و رواج منکرات است. با این هم باید مقابله و مبارزه کرد...»
«با صِرف زبان و توصیه نمی‌شود کاری کرد. قدرت نظام باید جلوِ سیرِ فحشا و فساد را بگیرد. اجازه ندهید که هوسهای یک عدّه معدود و یک گروه کوچک و اندک در داخل جامعه، موجب اغوای ذهن و فکر دختر و پسر جوان و مرد و زن مؤمنی شود که هیچ انگیزه فسادی ندارند. شما باید جلوِ آن‌گونه افراد را بگیرید... اجازه ندهید عدّه‌ای با تکیه به نام آزادی - که واقعاً باید بر عنوان مظلوم آزادی گریست که چه سوء استفاده‌هایی از این نام می‌شود - منکرات و فحشا و بی‌بندوباری را در جامعه رایج کنند...»
«یکی از عواملی که موجب شکست مشروطیت در ایران شد، این بود که متدیّنین بعد از مدتی احساس کردند کأنّه کار به سمت بی‌دینی پیش می‌رود... متدیّنین و علما که در صفوف اول مبارزه مشروطیت بودند، بتدریج دلسرد شدند و کنار نشستند. وقتی چنین شد، نهضت شکست می‌خورد؛ و مشروطیت شکست خورد. بعد از ۱۶-۱۵ سال... دیکتاتوریِ رضاخانی به وجود آمد. این بسیار عبرت‌انگیز است... مسؤولان نباید بگذارند چنین حالتی در مؤمنین به وجود آید.»
«...یک توصیه هم به بقیه مسؤولان و فعّالان سیاسی عرض کنم؛ مخصوصاً به کسانی که تریبونهایی در اختیارشان هست - هر تریبونی؛ از منبرها و روزنامه‌ها و صدا و سیما و مجلس و نماز جمعه و امثال اینها بگیرید تا هر تریبونی در هر گوشه کشور - مراقب باشید که تهیّج سیاسی برای کشور مضرّ است. فضا باید آرام و متعادل باشد تا دولت و مسؤولان بتوانند به وظایف خود عمل کنند... یکی از بدترین عیوب برای فعّالان سیاسی این است که درصدد انشقاق و جدایی و بهانه‌گیری از یکدیگر باشند. وحدت کلمه را حفظ کنید.»
«یکی از بدترین کارها این است که مسؤولانِ موظّف نظام، به وسیله اشخاص دیگر - صرفاً به خاطر اینکه تریبونی در اختیارشان قرار گرفته - مورد تخریب واقع شوند. انتقاد کردن غیر از تخریب کردن است. انتقاد، خوب و نعمت است... اهانت کردن و تخریب کردن و زیر سؤال ناشایست بردنِ قوّه مقنّنه - چه مجلس و چه شورای نگهبان که جزو قوّه مقنّنه است - برخلاف مصالح ملت و ناسپاسی نسبت به رأی ملت است. همه باید مراقب باشند...»
«حرم در پیش است و حرامی در پس! اگر حرکت کنید، به اهداف والا خواهید رسید؛ اما اگر خدای نکرده سستی و تنبلی و کُندی و بدعملی کنیم، مورد تهاجم دشمن قرار خواهیم گرفت؛ حدّ وسط ندارد...»
منبع : خبرگزاری ایرنا
لینک کوتاه :
