کد خبر: ۳۰۳۰
تاریخ انتشار: ۱۱ ارديبهشت ۱۳۹۲ - ۰۹:۵۳- 01 May 2013
یادداشتی از دکتر محسن اسماعیلی؛

آیت‌الله رضوانی از نگاهی دیگر

جز خیر نمی‌خواست و جز خوب نمی‌گفت. شیوه‌اش حکمت و موعظه بود و آنگاه که ناچار به مجادله می شد، بازهم جز به جدال احسن تن نمی‌داد و از مراء و خصومت در او نشانه‌ای یافت نمی‌شد. در یک کلام، روحانی بود، روحانی.



کس واقف ما نیست که از دیده چه‌ها رفت

سرانجام آیت‌الله حاج شیخ غلامرضا رضوانی، فقیه برجسته و یار وفادار امام و انقلاب پس از تحمل چند ماه درد و بیماری، در شامگاه جمعه سی‌ام فروردین‌ماه سال نود و دو جهان فانی را بدرود گفت و به جوار رحمت الهی پر کشید. این فقدان تأسف‌ بار انصافاً از مصداق‌های بارزِ ضایعه و رخنه‌ای است که پیامبر خدا (ص) فرمود که با فوت عالمان پیدا می‌شود، و دیگر جبران نمی‌پذیرد.

نزدیک به دوازده‌سال همنشینی و همکاری با این مرد بزرگ، این توفیق را داد تا شخصیت دوست‌داشتنی آن بزرگوار را از نزدیک بشناسم، و این مختصر ادای بخشی از حق او بر همه ما است.
شخصیت آیت‌الله رضوانی دارای ابعاد گوناگونی بود که امید است بیش از این مکتوم نماند. دانش وسیع و تبحری فراوان در به کارگیری و به روزرسانی آن داشت. این نخستین ویژگی‌ای بود که در مواجهه با او فهمیده می‌شد. جامع معقول ومنقول بود، وحتی از علوم غریبه نیز بی‌بهره نماند.

در حضور ذهن و استحضار مبانی بسیار قوی بود. او عاشق دانایی و دانش بود و هیچگاه خود را از تعلیم و تعلم فارغ ندید. سال‌ها قبل از تبعید امام خمینی (ره) به نجف اشرف رفته بود و با درک محضر بزرگ‌ترین استادان روزگار خویش، خود به مدرسی برجسته تبدیل شده بود. با حضور امام در نجف، در حلقه نزدیک‌ترین یاران و اصحاب راز ایشان وارد شد و تا آخر در این مسیر ثابت قدم ماند. او مدافعی از خود گذشته در برابر جفاهایی بود که بر استاد می‌رفت، و بدون هیچ ادعایی در تثبیت جایگاه و پیشبرد اهداف دینی و انقلابی امام سهم عمده‌ای داشت. پس از بازگشت از نجف و پیروزی انقلاب اسلامی هم این ارادت را تا آخر حفظ کرده و بالاخره با آن به دیار باقی شتافت.

این دلدادگی البته یکسویه نبود و مراد نیز به این مرید بی‌پیرایه اعتقاد و اعتماد داشت. آنا‌نکه از شدت ورع و احتیاط امام راحل آگاهی یافته‌اند، می‌دانند که سپردن امور مالی و وجوهات به ایشان، و قراردادن آیت‌الله رضوانی به عنوان یکی از اوصیای اربعه و نیز نصب او به عنوان جانشین مرحوم آیت‌الله العظمی خوانساری در مسجد حاج سید عزیزالله و معتمد بازار و نماینده تام‌ الاختیار از سوی امام چه پیام‌هایی در خود نهفته دارد.

بسیار نکته‌سنج و دقیق بود، امّا کم‌حرف و گزیده‌گو. در مباحث فقهی و حقوقی‌ای که به هنگام بررسی قوانین در شورای نگهبان پیش می‌آمد با تواضعی مثال‌زدنی، سراپا گوش بود و با هوشیاری و دقت، نظرات مختلف را می‌شنید. تا ضرورتی پیدا نمی‌شد، سخن نمی‌گفت، امّا هنگامی که لب می‌گشود با کمترین الفاظ دلنشین‌ترین استنباط‌ها و استدلال‌ها را ارائه می‌داد. برداشت‌هایی بسیار دقیق و کارآمد از قوانین می کرد. او درحالی که به روش اجتهاد سنتی و فقه جواهری پایبند بود،در جاری و ساری کردن فقه در زندگی سعی وافر داشت. واقعا از امام آموخته و پذیرفته بود که فقه فلسفه علمی حکومت و اداره زندگی بشر از گهواره تا گور است.

شاید بیشترین اهتمام و سعی را در یافتن راهی برای حل مشکلات برمبنای شریعت داشت؛ خصوصاً در حوزه اقتصاد و فقه معاملات. هنگامی که از بانکداری بدون ربا و دیگر چالش‌های نظام پولی و بانکی سخن به میان می‌آمد، بی درنگ نام او در ذهن تداعی می‌شد، و به مرجع و ملجأیی برای پاسخگویی فقیهانه به پرسش‌های دشوار و گشودن گره‌ های کور تبدیل شده بود.

از خصوصیات جالب آیت‌الله رضوانی اهمیت فراوانی بود که برای قانون اساسی و عمل بر طبق آن قائل بود. از ظواهر قانون به آسانی عبور نمی‌کرد، ولی در تفسیر اصول آن براساس معیار‌ها و یافتن راه‌حل‌های جدید نیز فروگذار نمی‌کرد. تنها فقیهی بود که در کمسیون‌های داخلی مجلس شورای اسلامی هم شرکت می‌کرد و به رغم کهولت سنّ برای رفع مغایرت قوانین با موازین و احکام شرع فعالانه چاره‌جویی می‌نمود. شوخ‌طبع بود و با بدیهه‌گویی و ظرافت، سخنان اندک خود را با حلاوت و به یادماندنی می‌کرد. لبخند نمکین و چهره‌گشاده‌اش آدمی را تشویق به برقراری ارتباط و استفاده هرچه بیشتر از محضرش می‌ساخت. چند دهه حضور در متن حوادث اجتماعی و سیاسی و ارتباط با بزرگ‌ترین فقهای عصر، گنجینه‌ای از خاطرات تلخ و شیرین را در اختیار او نهاده بود که اگر ضرورتی پیدا می‌شد و لب می‌گشود، تحیر و ابتهاج شنونده را موجب می‌شد. نمی‌دانم آیا هیچ اقدامی برای ثبت و ضبط این خاطرات پرارزش صورت گرفته است یا نه، ولی به سهم خود بخشی از تاریخ حوزه و جریانات انقلاب و نظام به شمار می‌رفت.

به شدت متواضع بود و هیچ‌گاه ندیدم ادعایی داشته و از جایگاه و خدمات خود یاد کند. فروتنی در همه لحظه‌ها همراه او بود؛ از رفت و آمد تا مباحثه و گفتگوی علمی و تا نگاه‌های محبت‌آمیز و پدرانه‌ای که به مراجعان داشت. بی‌تکلف بود و تاجایی که ممکن بود دعوت‌ها را، حتی از سوی شاگردانش، می‌پذیرفت و بدون هرگونه تفاخر و تمایز در جمع آنان حاضر می‌شد. حلم را با علم آمیخته بود، و این از بالاترین ویژگی‌های او بود. هیچ‌ وقت وی را خشمناک ندیدم. در اوج بحران‌ها همان تبسم همیشگی را بر لب داشت و به آرامی به راهی برای برون رفت می‌اندیشید. بی ‌دلیل تعصب نمی‌ورزید و بر نظر خود اصرار نمی‌کرد. می‌خواست دیگران را قانع و همدل سازد؛ نه فقط ساکت و همراه..

همچنین باید از وسعت ‌نظر و سعه ‌صدر او به نیکی یاد کرد که تأثیری بسزا در پیدایش آن وقار و طمأنینه داشت. به دیگران حسن ظن داشت و برای شنیدن نظرات مختلف آمادگی کامل. گوش شنوایی برای شنیدن درد دل دیگران داشت و تا آنجا که می‌توانست برای آنان چاره‌جویی می‌کرد. همین ویژگی، مسجد حاج سید عزیزالله در بازار تهران را به محلی برای مراجعان بی پناه تبدیل کرده بود. خواص و عوام می‌آمدند و از او مدد می‌خواستند. با این‌که به شدت زیرک بود، و راست را از دروغ و سره را از ناسره تشخیص می‌داد، چیزی بروز نمی‌داد و می‌خواست «اُذُن خیر»ی برای ایتام آل محمد(ص) باشد.

جز خیر نمی‌خواست و جز خوب نمی‌گفت. شیوه‌اش حکمت و موعظه بود و آنگاه که ناچار به مجادله می شد، بازهم جز به جدال احسن تن نمی‌داد و از مراء و خصومت در او نشانه‌ای یافت نمی‌شد. در یک کلام، روحانی بود، روحانی. به روح بلندش درود می فرستم و از پروردگار مهربان درخواست می کنم این مصیبت را به فضل خود بر ما آسان و جبران نماید.
ارسال نظر
captcha
آخرین اخبار

دکتر طحان‌ نظیف: لایحه عفاف و حجاب به دلیل برخی از ایرادات و ابهامات مجدداً به مجلس برگشت داده شد

دکتر طحان نظیف: قانون اساسی ظرفیت‌های فراوانی درباره مشارکت مردم پیش‌بینی کرده/ همه قوا در سال ۱۴۰۳ نسبت به بسترسازی برای جهش تولید با مشارکت مردم تلاش کنند

صحت انتخابات مجلس شورای اسلامی در تمامی حوزه‌های انتخابیه تایید شد/ مرحله دوم ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ برگزار می‌شود

صحت انتخابات مجلس خبرگان رهبری تایید شد/ اعلام صحت انتخابات مجلس شورای اسلامی در ۵۶ حوزه دیگر + اسامی

آیت‌الله جنتی: امیدواریم سال آینده با تلاش مسئولان و مجلس جدید شاهد پیشرفت سریعتر کشور باشیم

گزارش تصویری جلسه شورای نگهبان ۲۷ اسفند ۱۴۰۲

بخش اول لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ کل کشور در شورای نگهبان تایید شد

اعلام صحت انتخابات در ۸۱ حوزه انتخابیه دیگر توسط سخنگوی شورای نگهبان/ تعداد حوزه‌های تاییدشده به ۱۳۳ رسید

۴۵ مصوبه مجلس در سال ۱۴۰۲ در شورای نگهبان بررسی شد/ مانند همه دوره‌ها گزارش‌ها و شکایات داشتیم، اما انتخابات در سلامت کامل برگزار شد

گزارش تصویری آخرین نشست خبری دکتر طحان نظیف در سال ۱۴۰۲

پربازدید ها

دکتر طحان نظیف: قانون اساسی ظرفیت‌های فراوانی درباره مشارکت مردم پیش‌بینی کرده/ همه قوا در سال ۱۴۰۳ نسبت به بسترسازی برای جهش تولید با مشارکت مردم تلاش کنند

نظر شورای نگهبان درباره لایحه برنامه پنجساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران

آغاز به کار سامانه «مردم ناظر»؛ تمام مردم می‌توانند بر انتخابات نظارت و گزارش تخلفات احتمالی ارسال کنند

دکتر طحان‌نظیف: مشکلی در برگزاری انتخابات وجود ندارد/ تمدید رای‌گیری تا سه ساعت اول با وزارت کشور است

اعلام صحت انتخابات در ۸۱ حوزه انتخابیه دیگر توسط سخنگوی شورای نگهبان/ تعداد حوزه‌های تاییدشده به ۱۳۳ رسید

لایحه کولبری تایید شد و مدت زمان سربازی کاهش یافت/ انتخابات الکترونیک در مرحله دوم برگزار می‌شود

تایید صحت انتخابات مجلس در ۵۲ حوزه انتخابیه از ۱۱ استان/ سخنگوی شورای نگهبان: وضعیت سایر حوزه‌ها در روز‌های آینده اعلام می‌شود

نشست خبری سخنگوی شورای نگهبان شنبه برگزار می‌شود

نظر شورای نگهبان درباره طرح ساماندهی کارکنان دستگاههای موضوع ماده (۲۹) قانون برنامه پنجساله ششم توسعه

نظر شورای نگهبان درباره آخرین مصوبات مجلس + جزئیات