یادداشت وارده؛
مجلس نهم صالح، قوی و سالم
یک مجلس صالح و سالم و قوی میتواند بر عملکرد همه دستگاههای کشور اثر بگذارد؛ بر عملکرد دولت، بر عملکرد قوه قضائیه، حتّی بر عملکرد نیروهای مسلح میتواند اثر بگذارد. مجلس قوی، مجلس صالح، مجلس سالم، یک چنین وضعی دارد.
صالح اسکندری
انتخابات دور نهم مجلس شورای اسلامی 12 اسفندماه سالجاری برگزار میشود. اکنون گردونه رقابت بین احزاب و جریانات سیاسی در حال چرخیدن است. پیشبینی اینکه مردم کدام گوی اقبال را از گردونه بیرون میکشند برخلاف عقلانیت سیاسی است اما بدیهی است نتیجه انتخابات آتی متاثر از فاکتورها و عوامل مختلفی است که به طور مستقیم و غیرمستقیم میتوانند نقش تعیین کنندهای در فرماسیون و نحوه اولویت بندی سیاست گذاری ها در مجلس آینده ایفا کنند. رهبر معظم انقلاب طی بیانات مهمی در خطبه های نماز جمعه تهران فرمودند:«مشارکت مردم میتواند آینده کشور را تأمین و تضمین کند.
یک مجلس صالح و سالم و قوی میتواند بر عملکرد همه دستگاههای کشور اثر بگذارد؛ بر عملکرد دولت، بر عملکرد قوه قضائیه، حتّی بر عملکرد نیروهای مسلح میتواند اثر بگذارد. مجلس قوی، مجلس صالح، مجلس سالم، یک چنین وضعی دارد. خب، این مجلس را کی می تواند تشکیل بدهد، جز مردم؟ دشمن این را نمیخواهد. الان دو سه ماه است بوقهای تبلیغاتی دشمن دارند تلاش میکنند که مردم را ناامید و مأیوس کنند تا در انتخابات شرکت نکنند؛ بعضی هم در داخل بدون اینکه بفهمند چه کار دارند میکنند،متأسفانه با آنها همصدا میشوند! آنها مغرضند، اینها غافلند.» مجلس شورای اسلامی اگر چه بر اساس اصول 62 تا 97 قانون اساسی یک ساختار تصمیمگیری است اما به شدت متاثر از فضاهای گفتمانی ای است که دردورههای مختلف بر آن غالب میشود .
شاید یکی از دلایل این موضوع وجهه انتخابی آن باشد. صلاحیت، قوت و سلامت مجلس نهم مفاهیمی است که می تواند به انسجام گفتمانی و تامین و تضمین آینده کشور منجر شود. تاریخ نشان داده که هر زمان مجالس فاقد صلاحیت، قوت و سلامت بوده اند کاری از پیش نبرده و هر جا دارای این شاخصه ها بوده اند به دستاوردهای بزرگی رسیده اند. از زمان صدور فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه در 14 مرداد 1285 نزدیک به 105 سال می گذرد. یعنی بیش از یک قرن است که ما در ایران مجلس داریم. نظام پارلمانتاریستی به منظور تحدید استبداد متکی بر پایه های اصیل شریعت مقدس از همان ابتدا مستظهر به حمایت علما، روحانیت و روشنفکران بود.
البته پارلمان در مقاطع مختلف تاریخی در 15 سال آخر دوره مشروطه یعنی فاصله سالهای بین 1285 تا 1299 ( کودتای رضاخان)، دوران پهلوی اول و دوم و در نهایت در دوران جمهوری اسلامی تغییرات کمی و کیفی بسیاری پیدا کرده است. مجالس 15 سال آخر دوران 151 ساله قاجار عملا به پایگاه فراماسون ها، انگلوفیل و روسوفیل ها تبدیل شده بود و تنها معدودی از نمایندگان مثل آیت الله شهید مدرس درد کشور و مردم را داشتند و همین دردمندی و تعهد باعث شد که بتوانند مقابل مطامع استعمارگران قد علم کنند و به عنوان نمونه اجازه ندهند تا قرارداد ننگین 1919 تصویب شود. قراردادی که مالکیت و سرقفلی ایران را در حوزه های مالی و نظامی یک جا به استعمار پیر انگلستان واگذار می کرد. ایادی استعمار در پوشش نمایندگان ملت درمجلس اول قانون اساسی نوشتند که 51 اصل آن رونویسی از قوانین اساسی کشورهایی نظیر فرانسه، بلغارستان و بلژیک بود که همان زمان مورد اعتراض نمایندگان و منتخبین علما و روحانیت قرار گرفت و در نهایت منجر به تدوین متمم قانون اساسی مشتمل بر 105 اصل در سال 1286 شد.
در دوران اختناق و دیکتاتوری پهلوی اول نمایندگان به شدت تحت فشار بودند و در همین دوران بود که رضاخان قلدر نقش و حضور پر رنگ مرحوم مدرس را تاب نیاورد و تحت حمایت و هدایت مستقیم انگلیسی ها دستور شهادت این روحانی بزرگوار را صادر کرد. در دوره پهلوی دوم به جز در فاصله سالهای 1320 تا 1332 مجلس نقش چندان پررنگی نداشت. در همین 12 سال که رضاخان از کشور تبعید شده بود و دیکتاتوری محمدرضا هنوز مستقر نشده بود. مجلس سرمنشا خدمات بزرگی به کشور شد که از آن جمله میتوان به مخالفت با اعطای امتیاز نفت شمال به روسها بر اساس تعهدی که قوام السلطنه به آنها داده بود تا راضی شوند بعد از جنگ جهانی دوم خاک ایران را ترک کنند، مخالفت با قرارداد الحاقی و استعماری گس- گلشائیان، و یا تصویب قاطع طرح ملی شدن صنعت نفت در 29 اسفند 1329 اشاره کرد که در نهایت منجر به روی کار آمدن دکتر مصدق شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی مجلس قانونگذاری در ایران به جایگاه رفیع خود در فرهنگ سیاسی کشور رسید تا جایی که با توجه به تئوری متمایز و عنایت ویژه مردمسالاری دینی به ضرورت اداره کشور بر مبنای اراده ملت فصل جدیدی در نظام پارلمانی ایران بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی در باره این قوه فرمودند:«مجلس در راس همه امور است.»
در ادوار مختلف مجلس شورای اسلامی پس از پیروزی انقلاب اسلامی برخی فراز و نشیب ها وجود داشته اما قدر متیقن اینجاست که ساختار مجلس در ایران روز به روز در حال تکامل است و مایه برکات زیادی برای فرهنگ سیاسی ایران شده است. در یک عکس فوری گفتمان حاکم بر مجلس هشتم چیزی جز مردمگرایی علوی در سایه اصولگرایی نبود. مجلس کنونی به لحاظ بلوغ سیاسی و علمی نمایندگان جزء پیشرفتهترین مجالس در تاریخ انقلاب است که ضمن پایبندی به وظیفه نمایندگی و حفظ شان مجلس شورای اسلامی تجربه قابل قبولی از قانونگذاری را به یادگار گذاشت .
روحیه عدالت محوری،توجه به مشکلات واقعی مردم ، توجه به مبانی اسلامی نظام و قانون اساسی، تاکید بر عزت جمهوری اسلامی در عرصههای بینالمللی، برقراری ارتباط منطقی با دستگاههای دولتی برای کمک به حل مشکلات مردم تاکید بر استقلال مجلس در برابر دولت، نقد درون گفتمانی و ... تنها بخشی ازنشانههای گفتمان حاکم بر این دوره مجلس بود. مجلس هشتم یک تبیین صحیح از مطالبات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جامعه ارائه داد و با تصویب قانون هدفمندسازی یارانه ها و همچنین نظارت بر حسن اجرای آن در جهت تالیف منافع کلان نظام و مردم حرکت نمود. البته این که مجلس هشتم چقدر توانست مطالبات مردمی را به فاکتورهای حمایتی تبدیل نماید بسته به قضاوت نهایی شهروندان در 12 اسفند است .
به تعبیر مقام معظم رهبری «مجلس مظهر حکومت مردمی است جایگاه تعیین مسیر حرکت دولت و ملت است مظهر خواستهای مردم در زمینه سیاستهای گوناگون ، چه داخلی وخارجی است، امید مردم است، معتمد مردم است، پشتیبان دولت است، راهگشای کارهای اساسی برای مسئولان نظام وکارگزاران کشور است.» مجلس هشتم تا کنون نشان داده که میتواند ترجمان ومعنای مناسبی از تعابیر رهبر معظم انقلاب باشد. این مجلس برای اولین بار با حذف ملاحظات جناحی در بررسی صلاحیت ورای اعتماد وزرا نمونه کاملی از نقد درون گفتمانی را به نمایش گذاشت. علیرغم همسویی دولت ومجلس وتعلق آنها به بدنه اصولگرایی کشور معیارهای سیاسی و جناحی تاثیر چندانی در وظایف نمایندگی منتخبین مردم نداشت.
اقدام انقلابی اخیر مجلس شورای اسلامی در کاهش سطح روابط با دولت انگلیس و اخراج سفیر روباه پیر استعمار یکی از آن نمونه هایی است که هر ناظر بی طرفی را امیدوار می کند که هنوز خون مدرس در رگ های نمایندگان مجلس می جوشد. پیگیری نمایندگان برای قطع فروش نفت به اروپا یکی دیگر از اقدامات مثبت مجلس هشتم است که می تواند تهدیدات جمهوری اسلامی را در برابر تحریم های دشمنان عملی نماید. چنین بیلان کاری در سابقه مجالس بعد از انقلاب علیالخصوص در تصویب قوانین جدی و مستحکم بینظیر است. هر چند نباید برخی از نقایص مجلس هشتم را نیز مانند قانون نظارت بر نمایندگان، یا موضوع دانشگاه آزاد و .... نادیده گرفت اما به نسبت دورههای گذشته مجلس کنونی مجلس موفقی بوده است.
این موضوع در درجه اول مرهون گفتمان اصولگرایی حاکم بر فضای این مجلس است. ساختار ثابت است اما این گفتمان است که چنین کارنامه مطلوبی را میتواند به همراه داشته باشد. درآستانه انتخابات مجلس نهم به اذعان بسیاری از دلسوزان نظام و مردم، تداوم گفتمان اصولگرایی راهگشای تشکیل مجلسی سالم، صالح و قوی است. دراین بین برخی سعی دارند با خردهگیری و ذرهبینی موفقیتهای چشمگیر اصولگرایان در اداره کشور را به حاشیه برانند. مجلس نهم مجلسی باید باشد که نمایندگان آن صلاحیت در اختیار داشتن کرسی های نمایندگی را داشته باشند.
مجلس نهم باید مجلسی قوی و مقتدر باشد تا در برابر زیاده خواهی های استکبار جهانی واهمه به خود راه ندهد و در عین حال نمایندگان آن از سلامت اقتصادی، سیاسی و فرهنگی برخوردار باشند تا فارغ از حاشیه ها متن گفتمان خدمت و پیشرفت در کشور پیگیری گردد.
منبع: روزنامه رسالت تاریخ 16/11/1390
لینک کوتاه :
