طبیعت نظام فکری حوزه و روحانیت، سیاست‌اندیشی و سیاست‌ورزی است
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شورای نگهبان به نقل از خبرگزاری حوزه از اردبیل، آیت الله اعرافی در جریان سفر استانی خود به استان اردبیل در همایش طلاب، روحانیون و مبلغین این استان اظهار داشت: از میان محور‌های اصلی پیام مقام معظم رهبری به همایش یکصدمین سالگشت باز تاسیس حوزه علمیه قم در مورد حوزه پیشرو و سرآمد، دوازده محور و رویکرد مطرح هست که من به چند مورد از آنها اشاره می‌کنم.
وی در ادامه افزود: در مورد رویکرد تمدنی در اندیشه اسلامی که رهبری معظم فرموده‌اند، من مقدمه‌ای را توضیح می‌دهم تا برسیم به رویکردی که ایشان فرموده‌اند. این اولین درون مایه و رویکرد تحلیلی و هویت روحانیت است که در مجموعهٔ حدود ده عنوان هویتی از این پیام قابل استفاده است.
سه نگاه متفاوت به معارف اسلام
نایب رییس خبرگان رهبری بیان کرد: نگاه ما به معارف اسلام، به اندیشه‌های کلامی و فقهی و اخلاقی و تفسیری و روایی اسلام سه منظر و سه نظریه در باب آن مطرح است. یک، نظریه تفریطی به عنوان اینکه منظومه این اندیشه‌های اسلامی در کلام، حدیث، تفسیر و فقه که این‌ها گزاره‌های پراکنده‌ای هستند یا اگر نظمی دارند در حد منظومه‌های خود و اصولا اسلام و علوم و معارف اسلام یک حاشیه‌ای بر زندگی تمدنی بشر است.
وی ادامه داد: در درون این سرمایه اسلامی یک اندیشه جامع و منتظم و سایه افکن بر همه ساعت‌های زندگی بشر نیست، این نگاه غیر تمدنی است. خیلی در تاریخ ما دچار این نگاه غیر تمدنی بودند. الان هم ما در حوزه‌های علمیه در میان متفکران، کسانی داریم که من اندیشه‌های فقهی و کلامی و حدیثی و تفسیری را پراکنده و مجموعه‌ای که حاشیه‌ای بر تمدن بشری است، تفسیر می‌کنم. این نگاه غیر تمدنی است. وجود داشته و الان هم وجود دارد.
آیت الله اعرافی در ادامه گفت: البته یک نظریه و نگاه دیگر افراطی نادرستی هم وجود دارد که کسی بگوید که این معارف و این اندیشه‌ها و علومی که داریم، ما را مستغنی از سیر علمی خود بشر در عالم طبیعت و شناخت قواعد و قوانین عالم قرار دهد و این‌ها جای آن را می‌گیرند و این هم اندیشه غلطی است.
مدیر حوزه‌های علمیه تصریح کرد: اندیشه درست، اندیشه سومی است که یکی از محور‌های اساسی این بیانیه و پیام حوزه پیشرو و سرآمد است. این تئوری و اندیشه سوم این است که اسلام این معارفی که ما می‌خوانیم از بنیاد‌های اعتقادی تا نظامات فقهی و اخلاق و همه قلمرو‌های علوم اسلامی، این مجموعه‌ها منسجم است. درخت واره است و به هم پیوسته است هم قابلیت اصالت‌های ثابت دارد هم قابلیت انعطاف و تطور در طول تاریخ را در پیش دارد و بر همه زندگی بشر سایه می‌افکند این آن آرمان بزرگی است که بر این نظریه سوم مبتنی است این همان چیزی است که امام (ره)، شصت و دو سه سال قبل آن را در فیضیه صدا کردند و فریاد زدند.
وی ادامه داد: بعد در نظر متفکرانی مثل علامه طباطبایی، شهید مطهری و شخصیت‌های بزرگ دیگر این نظریه بارور شد، پرورانده شد، پیش رفت و امروز توسعه مرز‌های علوم اسلامی در قوم متاخر بر پایه این اندیشه تمدنی است. اینکه در درخت واره رشته‌های حوزه قریب به چهارصد رشته گرایش و رویکرد طراحی شده است، هزار نفر در پنج سال روی آن کار کردند و منظومه رشته‌ها و گرایش‌های حوزه را در آنجا تدوین کرده‌اند و در اجرا هم الان در استان‌ها و در قم بیش از صد تا از آنها در حال اجراست و این یعنی اندیشه تمدنی اسلام.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه گفت: روح بسیاری از اسناد و طرح‌های تحولی که در این سالهای اخیر پایه ریزی شده است یکی از اضلاع اصلی آن این نگاه کلان و نگاه تمدنی به اسلام است و این یک مسئله است که حضرت آقا در اینجا به آن تاکید کردند.
تبلیغ ما بر بنیاد علم و برهان نهاده شده است
مدیر حوزه‌های علمیه در اشاره به محور بعدی این پیام خاطر نشان کرد: محور دیگر، بنیان و بنیاد علم و دانش در حوزه است. حوزه جای علم و دانش است، در طول این سال‌ها وقتی می‌رفتیم سراغ مبلغین وهابیت و جریان‌های مانند آن، می‌دیدیم که با اصطلاحات خیلی ساده و یک دوره عادی به تبلیغ می‌پردازند در حالی که تبلیغ ما بر بنیاد علم و برهان نهاده شده است و این علم بنیادی حوزه از افتخارات بزرگ ماست.
آیت الله اعرافی بیان داشت: این فقه مواج ما و آن همه تحقیقات عظیم ما نمونه یک پیشرفت علمی بزرگ است. همین مرحوم محقق اردبیلی با آن کتاب‌های فوق العاده خودش که یکی از شاهکار‌های تاریخ فقه ماست و یا دو نظریه ملاصدرا که میراث فلسفی عظیم و میراث دقیق و پیچیده عرفان عملی و نظری و مباحث بزرگ علمی ما است، در تاریخ حوزه رقم خورده است.
وی همچنین افزود: البته ما در فرآوری و عرضه خیلی اشکال داریم در همین حوزه پیشرو و سرآمد، حضرت آقا از یک سو چندین امتیاز را برای حوزه برشمرده‌اند و از سوی دیگر فرموده‌اند که این حوزه به تمام نیاز امروز پاسخگو نیست و واقعا هم نیست. اول اینکه دنیای معاصر، یک دنیای پیچیده‌ای است که اشاره کردم و نیاز انقلاب اسلامی که فصل جدیدی در زندگی بشر است و نیاز‌های تئوریک فراوان دارد.
مدیر حوزه‌های علمیه ادامه داد: دوم نیاز جامعه خودمان و سوم نیاز نظام اسلامی که پدیده جدیدی است و چهارم اینکه حوزه دستاورد‌های زیادی دارد. اما وقتی که چشم را بر آن آفاق می‌بندیم و چشم را به انتظارات و نیاز‌های جامعه و جهان و نظام و انقلاب می‌بندیم آن چیزی که رهبری می‌فرمایند آن را می‌بینیم ما هنوز خیلی باید کار کنیم و البته نباید با همه موانع ناامید باشیم و باید کار کرد. بنیان حوزه در علم و دانش ابتنا دارد و در این باب نکات مهمی در پیام هست.
آیت الله اعرافی در تشریح سومین رویکرد پیام تاریخی مقام معظم رهبری ابراز کرد: سومین رویکرد، رویکرد تاریخی به حوزه است که این نگاه تاریخی یک ضرورت است. من وقتی شروع کردم به خواندن پیام، در ابتدا دیدم که از تاریخ شروع شد. بعد شما با همین منظر پیام را یک دور مرور کنید. چندین بار مقام معظم رهبری به تاریخ حوزه و روحانیت، تاریخ جهان و امروز می‌پردازند.
وی افزود:جا به جای این پیام تاریخ است و به مرکز تدوین متون گفته‌ام که چند متن مناسب آماده کنید که در آن اول تاریخ جهان با تاکید بر دوره معاصر نقل شود که طلبه بداند این جهان چگونه حرکت کرده است و امروز در چه جایی قرار دارد.
آیت الله اعرافی بیان کرد: دوم تاریخ معاصر منطقه جهان اسلام حداقل در دو سده اخیر، سوم تاریخ روحانیت و حوزه با تاکید بر روحانیت دو سده اخیر، چهارم تاریخ ایران و ایران معاصر و پنجم تاریخ انقلاب اسلامی که این رویکرد‌های تاریخ است. شما اگر تاریخ علما و بزرگان و تحولات حوزه را ورق بزنید، روح و جان می‌گیرید. این هم یک بحثی است که رویکرد تاریخی نکته سومی است که در این پیام هم مورد توجه قرار گرفته است.
طبیعت نظام فکری حوزه و روحانیت سیاست اندیش و سیاست ورز است
استاد حوزه علمیه در تشریح سایر محور‌های این پیام یاد آور شد: محور چهارم هویت معنوی و اخلاقی با نگاه جهادی است. خیلی جالب است که حضرت آقا در اینجا تعلیم و تهذیب را در خدمت پرورش مجاهد فرهنگی تفسیر کردند. محور پنجم کنشگری اجتماعی و نقش آفرینی اجتماعی در خدمت به مردم است که در جا‌های مختلف این پیام انعکاس پیدا کرده است و محور ششم هویت سیاسی به معنای دقیق و درست است. آنهایی که در حوزه مخالف نگاه سیاسی هستند خود آنها سیاسی فکر می‌کنند. طبیعت نظام فکری حوزه و روحانیت این است که سیاست اندیش و سیاست ورز است. هم در اندیشه و هم در عمل سیاسی است. البته سیاسی درست که در خدمت به مردم و در ارتباط و تعامل با مردم باشد.
عهدی که با حوزه، انقلاب و رهبری معظم بسته‌ایم
مدیر حوزه‌های علمیه کشور گفت: در این سال‌هایی که در محضر حوزه بوده‌ایم عهدمان با حوزه و انقلاب و رهبری و بزرگانمان آنگونه بوده است که تمام توان خود را برای ارتقا و تعالی و شکوفایی حوزه به کار بگیریم. گام‌های بزرگی پایه ریزی شده است.
وی خاطرنشان کرد: اولین کار ما در سالهای اول این بود که بنیاد اسناد راهبردی حوزه را تنظیم کنیم و بیست سند پایه از چشم انداز و منشور و امثال این‌ها برای آینده حوزه در آنجا طراحی شده است و دوم برنامه پنج سالهای طراحی شد که امسال تمام می‌شود و کار‌های مهمی در آن پیش بینی شد. سوم اینکه در ذیل این‌ها حداقل صد طرح تحولی و مهم با استفاده از انظار حوزویان و بهره گیری از نقد‌ها و پیشنهاد‌ها طراحی شده و اجرای آن هم شروع شده است.
انتهای پیام/
